Nederlandse patiënten lopen daardoor risico, vooral als ze zelf naar het buitenland uitwijken om daar mogelijk sneller een benodigd orgaan te ontvangen. Eigenlijk is het al verdacht als patiënten om die reden naar het buitenland gaan, zei zorgminister Fleur Agema (PVV) woensdagavond in een Kamerdebat. In andere landen zijn ook regels, maar de kans is groter dat er louche praktijken achter schuilgaan. Patiënten die een transplantatie nodig hebben, kunnen dat volgens haar beter bij hun eigen arts doen. Het donormateriaal kan wel uit het buitenland komen, maar dat gebeurt dan via de officiële kanalen.

De nieuwe wet actualiseert enkele wetten die betrekking hebben op donatie van lichaamsmateriaal zodat die beter aansluit op de veranderde praktijk en op Europese wetgeving. Ook is er meer zicht nodig op misstanden zodat daar iets aan kan worden gedaan. Er zijn volgens Agema internationale criminele netwerken actief die veel geld verdienen aan het vergaren en verhandelen van lichaamsmateriaal. De omvang is evenwel niet bekend. Er komt daarom een nationaal meldpunt waar gegevens van ontvangers worden verzameld die naar het buitenland zijn gegaan.

Agema botste met het CDA over de mogelijkheden om winst te maken met lichaamsmateriaal. CDA-Kamerlid Harmen Krul is fel tegen doneren met een commerciële achtergrond. Hij hekelde dat er bedrijven zijn die geld verdienen met lichaamsonderdelen en daarvoor potentiële donoren verleiden met bijvoorbeeld goedkope uitvaarten. Ook worden lichaamsonderdelen de hele wereld over gesleept terwijl potentiële donoren dit niet weten. Jaren geleden was daar al ophef over, maar volgens hem is er niets mee gedaan.

De minister wil geen totaalverbod op winstuitkeringen in deze wet. Volgens haar is het soms nodig dat bedrijven wel winsten kunnen maken, omdat anders innovatieve medicijnen niet worden ontwikkeld.