Premier Schoof maakte de reservering woensdagavond tijdens een Kamerdebat bekend, al hebben de Tweede en Eerste Kamer hierover het laatste woord. Het bedrag wordt gereserveerd voor 2026, maar als het nodig is, kan er ook dit jaar al geld van worden uitgegeven, zei de premier.

De hoogte van het bedrag is niet willekeurig gekozen. In het regeerprogramma schreef het kabinet Oekraïne „onverminderd” te zullen steunen; de afgelopen jaren bedroeg de steun zo’n 3,5 miljard euro per jaar.

PVV-leider Wilders wees erop dat de coalitiepartijen niet hebben afgesproken dat de steun aan Oekraïne onverminderd zou zijn. „Daar zijn wij als fractie dus ook niet aan gebonden.” In het door de coalitie gesloten hoofdlijnenakkoord staat dat Nederland Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel blijft steunen tegen de Russische agressie. Het regeerprogramma is de door het kabinet opgestelde verdere uitwerking hiervan.

Boodschappen

Tijdens het vorige debat over de geopolitieke ontwikkelingen maakte Wilders duidelijk alleen extra geld aan defensie te willen geven als er ook geld zou worden vrijgemaakt voor de financiële behoeften van burgers. Woensdagavond bleek dat de PVV-leider deze verknoping ook maakt als het gaat om meer geld voor Oekraïne. Opnieuw noemde hij concreet geld voor de gasrekening, boodschappen en huren van mensen.

De PVV-leider weet echter dat een Kamermeerderheid er anders over denkt. „U heeft mij niet nodig, want u heeft waarschijnlijk al een meerderheid voor de 3,5 miljard”, zei hij tegen Schoof. „Maar stel dat u er nog iets aan gelegen is om mijn partij mee te krijgen: wij zullen die 3,5 miljard alleen steunen als er bij de discussie over de voorjaarsnota ook in de door mij genoemde punten wordt voorzien.”

SP-leider Jimmy Dijk wilde van Schoof „de toezegging en de garantie” dat de 3,5 miljard „nooit en te nimmer” ten koste mag gaan van zorg, onderwijs, woningbouw en sociale zekerheid.

VVD-leider Yeşilgöz hekelde „dat Haagse gesprek” van SP en PVV met de premier. „Het is een valse tegenstelling om te doen alsof je je, als je investeert in de veiligheid van Nederlanders, wat volledig in het belang is van de mensen thuis, dan geen zorgen zou maken om de hoge kosten.” „Echt een heel foute opmerking”, reageerde Wilders, „want je kunt die euro maar één keer uitgeven”.

Wilders neemt „een verantwoordelijkheidsvakantie”, stelde GL-PvdA-voorman Timmermans. „Heel trumpiaans wast hij zijn handen in onschuld en loopt hij weg van wat volgens de VVD een hoeksteen is van het kabinetsbeleid. Hij kan dat doen, omdat mijn fractie die verantwoordelijkheid wél neemt.”

Leuke dingen

Eerder in het debat stelde SGP-Kamerlid Van Dijk de voorwaarde die Wilders stelt aan hogere defensie-uitgaven aan de kaak. „Ik begrijp oprecht de verknoping niet die de heer Wilders nu maakt: als je investeert in de veiligheid van mensen, moeten we dus ook wel leuke dingen voor de mensen doen. We dóén dit toch voor de mensen?” aldus Van Dijk. „Moeten we niet het eerlijke verhaal aan onze achterbannen uitleggen, namelijk dat vrede niet goedkoop is en dat we het voor hen doen als we investeren in defensie?”

Wilders beaamde dat laatste, maar verzette zich tegen de term „leuke dingen”. „Leuke dingen, alsjeblieft zeg! Mensen, gezinnen met kinderen –die zouden u aan het hart moeten gaan– kunnen hun huur niet meer betalen”, zei hij tegen Van Dijk.

Donderdagochtend aanvaardde de Kamer een motie waarin de regering wordt gevraagd de huidige steun te verlengen door 3,5 miljard euro aan steun voor Oekraïne toe te zeggen „en waar nodig deze aan te vullen”. De motie was ingediend door een reeks coalitie- en oppositiefracties.