Slagbomen versperren de weg naar het terrein van Philips. Ze gaan pas open als beveiligers groen licht geven. Het miljardenbedrijf is voorbereid op eventueel ongewenst bezoek.

Een groepje journalisten is uitgenodigd om dinsdag een kijkje te komen nemen op de campus in Best, net boven Eindhoven. In een gelikte showroom in het zogeheten Customer Experience Center geven experts tekst en uitleg bij medische toepassingen van kunstmatige intelligentie (AI).

Lees ook

Slim algoritme herkent kanker bij patiënt met Barrett-slokdarm

MRI-scanners van Philips zijn tegenwoordig standaard uitgerust met niet minder dan 130 verschillende AI-applicaties, vertelt kankeronderzoeker Marco Janssen in een futuristisch ogend zaaltje. Zo helpt QP-Prostate bij het identificeren van afwijkende plekken die kunnen wijzen op prostaatkanker. Artsen hoeven daardoor minder biopten te nemen bij mannen met een vergrote prostaat.

Andere software helpt bij het analyseren van biopten met verdacht weefsel. Janssen: „Vroeger bekeken pathologen een glazen plaatje onder de microscoop. Tegenwoordig hebben we daar een scanner voor.”

Bloedstroom

Productexpert Taras Teunissen staat bij een röntgenapparaat, terwijl een andere medewerker voor patiënt speelt. Teunissen drukt op een knop, waarna de camera zich richt op de rug van de ‘patiënt’. Dankzij AI weet de camera de juiste plek te vinden. De voordelen volgens Teunissen: het maken van een röntgenfoto gaat sneller én gebeurt op een consistentere manier. Nog een pluspunt is dat de arts zich meer op de patiënt kan richten en zich niet druk hoeft te maken over de juiste instellingen. Vooral bij kinderen, die vaak moeite hebben om stil te liggen, is dat handig.

Ook voor de cardiologie biedt AI de nodige toepassingen. Klinisch applicatiespecialist Charlotte Michels legt uit dat de software onder meer de snelheid van de bloedstroom kan berekenen op basis van de uitslag van een dopplermeting. Dat is aanzienlijk eenvoudiger dan het handmatig analyseren van de grafieken. Ook kan AI de beweeglijkheid van het hart analyseren. Als bepaalde delen te weinig bewegen, kan dat duiden op een verstopping.

Salesmanager Hans Slurink presenteert de nieuwste holter van Philips. Dit apparaatje, dat op de borst wordt gedragen, is bedoeld voor het opsporen van hartritmestoornissen, zoals boezemfibrilleren. „Met dit model kun je sporten en douchen”, zegt Slurink niet zonder trots. „De traditionele holter draag je 24 uur. Deze kun je wel een week dragen. De kans dat je een hartafwijking vindt, is daardoor tot tweeënhalf keer zo groot.”

Bij het analyseren van de tienduizenden hartfilmpjes die in die week worden gemaakt, komt kunstmatige intelligentie om de hoek kijken. Met AI gaat de analyse volgens Slurink zo’n 50 procent sneller dan op de traditionele manier. Bovendien is de kans op een verkeerde uitslag volgens hem wel tien keer zo klein. Na gebruik kan de patiënt de holter in een retourenvelop terugsturen naar het ziekenhuis. Het Martini Ziekenhuis in Groningen en het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen maken al gebruik van het apparaatje.

Geen vervanger

De volgende locatie is het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, op een kwartiertje rijden van Philips. Daar worden al te hooggespannen verwachtingen getemperd. Marie-Claire van Hek, bestuurslid van het ziekenhuis, legt uit dat het een illusie is om te denken dat AI dé oplossing is voor het personeelstekort en de toenemende zorgvraag. „Maar het is wel een van de oplossingen.”

Eva Deckers, hoofd van het AI Excellence Center, verwacht niet dat AI op korte termijn rendabel is. „Het heeft een lange adem nodig. Wij zijn er wel van overtuigd dat we hierin moeten investeren.” Ze verwacht dat AI over tien tot vijftien jaar echt impact gaat maken in het ziekenhuis.

Kunstmatige intelligentie is geen vervanger van de mens, benadrukt Deckers. „AI en de mens moeten samen een team vormen.”

„AI en de mens moeten samen een team vormen” - Eva Deckers, hoofd AI Excellence Center van Catharina Ziekenhuis

Plastisch chirurg dr. Maarten Hoogbergen vertelt daarna over zijn AI-onderzoek. In het project kijkt hij of kunstmatige intelligentie kan worden ingezet om het resultaat te voorspellen van reconstructies na een operatie van huidkanker in het gezicht.

Op een scherm laat Hoogbergen een foto zien van een man met een hap uit zijn neus. Het gat, waar eerst een gezwel zat, kan op meerdere manieren worden gedicht. Er kan bijvoorbeeld een stukje huid van elders uit het gezicht worden gebruikt. Dat is een relatief eenvoudige ingreep. Er blijft vaak wel een deukje in de neus zichtbaar, omdat de geïmplanteerde huid dun is.

Het eindresultaat is echter „cosmetisch superieur” als de neus wordt gereconstrueerd met een zogeheten voorhoofdslap. Hierbij wordt een reep huid uit het voorhoofd over de neus geklapt. Soms wordt ook kraakbeen uit de oorschelp aangebracht. Nadeel van deze methode is dat de patiënt drie keer onder narcose moet en zes weken geen bril mag dragen.

Vrijgezel

Nu de link met AI. Patiënten kunnen een vragenlijst invullen op basis waarvan een AI-gedreven app een advies geeft over de beste behandeloptie. Althans, dat is het idee, want de app is nog in ontwikkeling. „De app geeft de patiënt dus een stem, zodat we gezamenlijk een besluit kunnen nemen”, verklaart Hoogbergen. De chirurg kan zich voorstellen dat een vrijgezel van 30 jaar een andere keus maakt dan een getrouwde tachtiger.

Klinisch fysicus Coen Hurkmans maakt al gebruik van kunstmatige intelligentie voor de behandeling van borstkanker. Normaliter tekent een arts het gebied in dat bestraald moet worden. AI kan dat echter ook doen. Dat scheelt tijd, legt Hurkmans uit: in plaats van drie kwartier neemt de procedure nu nog zo’n 20 minuten in beslag. Dat betekent volgens de onderzoeker niet alleen dat artsen meer patiënten op een dag kunnen helpen, maar ook dat patiënten minder lang hoeven te wachten op een operatie.

Na de flitspresentaties is het nog mogelijk een bezoek te brengen aan het Philips Museum in Eindhoven. Hier is onder meer een tentoonstelling over de geschiedenis van kunstmatige intelligentie te zien.