Zuid-Koreaanse president nam onverantwoord risico
Met het kortstondig afkondigen van de staat van beleg heeft de Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol gegokt en verloren. Het was snel gedaan met zijn drastische stap, maar die zond wel schokgolven door het land én door de internationale gemeenschap.
Dat de politieke verhoudingen tussen president en parlement in Zuid-Korea op zijn zachtst gezegd problematisch waren, was al langer bekend. Het staatshoofd kampte met een liberale oppositie, die een meerderheid in de volksvertegenwoordiging heeft. Daardoor lukte het hem niet zijn plannen ten uitvoer te brengen, tot zijn grote persoonlijke frustratie.
Dat Yoon naar de ‘nucleaire optie’ zou grijpen om zijn zin door te drijven, had echter vrijwel niemand in Zuid-Korea verwacht. Afgezien van de minister van Defensie, die naar verluidt een belangrijke rol speelde in de plannen die dinsdagavond tot het uitroepen van de staat van beleg leidden.
Gelukkig waren de escapades van de president van korte duur. Het parlement stemde vrijwel direct tegen het afkondigen van de militaire noodtoestand. Slechts enkele uren later zag Yoon zich gedwongen zijn besluit in te trekken. En inmiddels heeft hij een afzettingsprocedure aan zijn broek en lijken zijn politieke dagen geteld. Waarschijnlijk stemt de volksvertegenwoordiging eind deze week al over zijn vertrek, dat daarna nog door het hooggerechtshof moet worden bekrachtigd.
Yoon heeft gegokt en verloren. Dat gebeurt vaker in de politiek. Maar in dit geval was de inzet wel bijzonder hoog en het risico volstrekt onaanvaardbaar. Want analisten voorzagen zelfs dat Zuid-Korea naar een regelrechte dictatuur zou afglijden als de president met zijn omstreden maatregel was weggekomen. Het afkondigen van de staat van beleg geeft het staatshoofd –en vooral de strijdkrachten– immers vergaande bevoegdheden, die in principe niet aan een bepaalde termijn gebonden zijn.
Daarmee zou Yoon niet alleen de democratische rechtsstaat in zijn land onderuit halen, maar zou ook de stabiliteit in de regio ernstig in gevaar komen. Gezien de dreiging van Noord-Korea en de groeiende hegemonie van China, is een stabiel Zuid-Korea van het grootste belang. Niet voor niets hebben de Verenigde Staten meer dan 28.000 militairen manschappen op het Koreaans schiereiland gestationeerd.
Zover is het niet gekomen. Maar daar is de politieke schokgolf niet minder om – zowel in Zuid-Korea als in de rest van de wereld. De gebeurtenissen van dinsdag laten zien dat ook in een land dat decennialang als betrouwbare bondgenoot en strategisch bruggenhoofd werd beschouwd, de situatie razendsnel kan omslaan – met alle onzekere uitkomsten van dien.
Het is daarom van het grootste belang dat de politieke en maatschappelijke onrust in Zuid-Korea snel wordt weggenomen. En vooral dat de opvolger van Yoon het vertrouwen tussen president en parlement herstelt én de bondgenoten ervan verzekert dat Seoul de stabiele factor in de regio is die het de afgelopen tientallen jaren was.
