Hoe kunnen we in Nederland eten, spullen gebruiken én reizen op een manier die beter is voor het klimaat? Dat is de vraag waarover 175 Nederlanders zich gaan buigen in het Nationaal Burgerberaad Klimaat.
Deze week vallen de uitnodigingen om deel te nemen aan het beraad bij 70.000 mensen op de mat. Om dat te markeren overhandigen minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) en minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) vrijdag in Den Haag de brief persoonlijk aan een van de genodigden.
Uit de aanmeldingen worden uiteindelijk 175 mensen geloot die gaan deelnemen aan het beraad. In de eerste helft van 2025 overleggen deze Nederlanders tijdens zes sessies met elkaar om tot een gezamenlijk advies voor de regering te komen.
„Ik hoop alle 175 mensen vooraf persoonlijk te spreken; ik ga veel vrienden maken” - Nienke Meijer, voorzitter Nationaal Burgerberaad Klimaat
„Ik heb er geweldig veel zin in”, reageert voorzitter Nienke Meijer enthousiast, nu de aftrap van het Nationaal Burgerberaad Klimaat dichterbij komt. Ze ziet ernaar uit om alle deelnemers te ontmoeten: van jong tot oud, uit stad of dorp, en met diverse achtergronden. „Ik hoop alle 175 mensen vooraf persoonlijk te spreken. Ik ga veel vrienden maken. Als je intens gaat samenwerken, moet je elkaar kennen en vertrouwen. Ik wil dat iedereen straks op een veilige en integere manier zijn mening kan geven. Dat we naar elkaar luisteren in plaats van elkaar proberen te overtuigen.”
Wat is uw taak als voorzitter?
„Ik heb drie taken. Allereerst wil ik ervoor zorgen dat het burgerberaad echt een afspiegeling is van Nederland. De 175 Nederlanders moeten een Nederland in het klein zijn.
Mijn tweede taak is om het burgerberaad te laten communiceren met Nederland. We willen naar buiten toe transparant zijn over wat we doen. Tegelijk willen we de deelnemers de mogelijkheid bieden om vragen te stellen aan Nederlanders, bijvoorbeeld door enquêtes uit te voeren.
Tot slot houd ik de vinger aan de pols, zodat er ook politieke opvolging komt als het advies er eenmaal ligt.”
Waarom is zo’n burgerberaad nodig?
„De politiek besloot tot de instelling van het beraad. Vaak wordt er een burgerberaad ingezet als het een onderwerp betreft dat veel mensen raakt en heel ingewikkeld is. Klimaatverandering is een complex probleem en is voor iedereen van belang, voor ons en onze kinderen, nu en in de toekomst.
Uiteindelijk moet het beraad voor betere klimaatplannen zorgen. Dat kan omdat de mensen die deelnemen rekening moeten houden met alle belangen en achtergronden van elkaar. Adviezen van burgerberaden zijn vaak haalbaar, uitvoerbaar en eerlijk.”
Hoe zorgt u ervoor dat mensen die geen expert zijn toch met een goed advies komen?
„In het buitenland lukte dat ook, dus dat stemt optimistisch. Deelnemers krijgen tijdens de eerste sessies veel basisinformatie, zodat iedereen op ongeveer hetzelfde kennisniveau zit. Ook zijn er allerlei wetenschappers en experts op afroep beschikbaar: over klimaatverandering, over de economie, over gedragsverandering. Het mooie is: burgers van het beraad besluiten zelf wie ze willen horen en op welke manier.”
Kunnen de Tweede Kamer en het kabinet het advies naast zich neerleggen?
„Dat zou kunnen, maar ik verwacht het niet. De afspraak is dat ze binnen een halfjaar reageren. Als ze bepaalde adviezen niet overnemen, moeten ze dat beargumenteerd doen. Mijn inschatting is dat er heel serieus naar gekeken gaat worden als een doorsnee van de Nederlandse bevolking met een breedgedragen advies komt.”
Burgerberaad: een eenmalig experiment of een vast onderdeel van het politieke proces?
„Regionaal en lokaal zie je het vaker terugkomen als onderdeel van het politieke proces. Op nationaal niveau is het belangrijk en bijzonder dat er weer een komt. Sinds 2006 organiseerde de overheid er geen meer. Het is ook bijzonder voor mensen dat ze democratisch directe invloed kunnen uitoefenen op politieke besluiten. Bij dit proces geldt het spreekwoord: Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder.”
