Zuid-Afrika, Nederland en de Verenigde Staten. Ds. J.A. van den Berg diende gemeenten in diverse werelddelen. Zijn boodschap was overal dezelfde: „Christus is gekomen om zondaren zalig te maken, wie we ook zijn en wat onze situatie ook is.”
Een eeuwenoude kerk aan de Polderdijk. Daar komen de leden van de hervormde gemeente in Sint Anthoniepolder wekelijks samen rondom het Woord. Sinds september 2019 is ds. Van den Berg hun predikant. Deze dinsdag staat hij 25 jaar in het ambt.
In de pastorie, op een steenworp afstand van de kerk, vertelt ds. Van den Berg dat hij op een boerderij in Hedel is opgegroeid in een hervormd gezin met acht kinderen. „Mijn vader is dertig jaar ouderling geweest. Ons gezin werd gekenmerkt door een bevindelijke inslag en de ernst van het leven. Twee van mijn broers waren gehandicapt. Ze hadden de ziekte van Duchenne, waarbij het altijd de vraag was: hoe lang zullen ze nog leven? De een is overleden toen hij 20 jaar was, de ander is uiteindelijk 55 geworden.”
Op de lagere school had hij „het verlangen om iets in Gods Koninkrijk te mogen doen”, waarbij hij dacht aan de zending. Later verdween dit naar de achtergrond. In Den Bosch volgde hij een hbo-studie weg- en waterbouw, waarna hij hoofduitvoerder werd bij een bedrijf. „Al snel dacht ik: wil ik dit mijn hele leven blijven doen? Ik wilde mensen helpen op het gebied van water en brood, maar besefte: als ze Christus niet kennen, gaan ze verloren.”
Romeinenbrief
Van den Berg ging in Utrecht theologie studeren. Tijdens zijn studie kreeg hij vanuit Zuid-Afrika het verzoek om de vacante Nederduits hervormde gemeente in Pretoria te komen dienen. Als student was hij er twee keer een korte periode werkzaam. Na de afronding van zijn studie ontving hij een beroep van deze kleine gemeente van Nederlandse emigranten. In december 1997 werd hij er in deeltijd als predikant bevestigd.
Ds. Van den Berg had het verlangen om de gemeente „toe te rusten” vanuit het Woord. „Ik heb daar bijvoorbeeld de Romeinenbrief behandeld.” Het was ook voor hemzelf verrijkend. „Ik kreeg meer zicht op de rechtvaardiging door het geloof alleen.” Naast het werk in de gemeente gaf hij voor 50 procent les aan de Mukhanyo-Bijbelschool van Stichting Stéphanos.
In de loop der jaren diende ds. Van den Berg behalve in Zuid-Afrika gemeenten in Nederland en in de Verenigde Staten. „De lijn van mijn prediking is altijd hetzelfde gebleven. Christus is gekomen om zondaren zalig te maken, wie we ook zijn, wat onze situatie ook is en wat we ook allemaal verkeerd hebben gedaan. Bij Hem is er genade.”
Persoonlijk heeft hij in de loop der jaren „meer zekerheid gekregen. Ik heb meer dan eens mogen zien hoe de Heere daadwerkelijk helpt en uithelpt. Dat klinkt door in de prediking.”
Hij denkt terug aan de jaren dat hij de Providence Reformed Church in Grand Rapids diende, van 2013 tot 2019. „De Heere opende onverwacht deuren. Ik kreeg als hervormd predikant de gelegenheid om voor te gaan in christelijke gereformeerde kerken, bijvoorbeeld in Hamilton en Dundas. Ook werd er een deur geopend om via stichting Bonisa te doceren in China. In 2017 en 2018 gaf ik daar vijftig, zestig studenten een of twee weken les over de gereformeerde belijdenisgeschriften. Dat heb ik met veel vreugde gedaan en God zegende het werk. Dat was heel bemoedigend.”
Bijzondere herinneringen bewaart hij ook aan het bezoeken van Nederlandse gevangenen in de Verenigde Staten en het voorgaan in diensten voor gedetineerden. Ook preekte hij een keer per maand in een interkerkelijk centrum voor daklozen in de stad Grand Rapids. „Dat mis ik nog weleens, ja. Tegelijk ben ik dankbaar voor alles wat ik nu mag doen.”
Zijn betrokkenheid op buitenkerkelijken bleef, ook nu hij weer een Nederlandse gemeente dient. Zo is hij voorzitter van het bestuur van Stichting Evangelisatie Limburg, rond de evangelisatiepost in Horst. „We werken daarin samen met de Hersteld Hervormde Kerk. Het stemt me dankbaar dat we elkaar begrijpen en herkennen. Dat moeten we koesteren in deze tijd.”
Jongeren
De predikant weet zich ook betrokken op jongeren. Hij werkte mee aan Bijbels dagboeken voor deze doelgroep en is momenteel voorzitter van het Hervormd Jeugdwerk (HJW). Wat hij jongeren vooral wil meegeven? „De boodschap dat de Heere hun behoud op het oog heeft, dat ze met al hun zonden en zorgen naar Hem toe mogen gaan en dat Hij hen daadwerkelijk door Christus wil behouden, zalig maken. Het is belangrijk Hem al jong te leren kennen.”
De ontwikkelingen die zich de achterliggende 25 jaar hebben voltrokken, noemt de predikant „heel ingrijpend”. Hij denkt daarbij onder meer aan de secularisatie en het gegeven dat „het christelijke belijden en het Bijbelse geluid steeds meer als intolerant worden gezien”. Toch is hij niet moedeloos. „Ik geloof dat de Heere doorgaat met Zijn werk. Dat mogen we gelukkig ook zien. Menselijkerwijs gesproken zal het steeds moeilijker worden om christen te zijn. Ik hoop en bid dat dit ook iets louterends zal hebben en onder christenen verbindend zal werken.”