De ChristenUnie met VVD, CDA en D66 laten onderhandelen over de vorming van een nieuw kabinet? Vanzelf zal dat niet gaan, analyseerde oud-CU-voorman Rouvoet vorige week in het NPO-radioprogramma Met het oog op morgen. Rouvoet riep in herinnering hoe D66-leider Pechtold een kleine maand geleden Segers bruuskeerde. Hij nam de partijleider van de CU een soort toelatingsexamen af en besliste op basis daarvan eenzijdig dat verder doorpraten zinloos was.

En nu? Hoe verder, nu Segers’ partij min of meer als enige is overgebleven om de andere drie aan een meerderheid te helpen? „Het vraagt wel wat van Pechtold om dat weer tot reële mogelijkheid te maken”, analyseerde Rouvoet. Zijn voorspelling: Segers komt alleen als de anderen het hem héél lief vragen. Én, als de onderhandelingen blanco kunnen beginnen, ook die over de onderwerpen waar Segers eerst moest tekenen bij het kruisje van D66.

Heldere taal: Pechtold moet zijn oude borduurwerkje helemaal uithalen. En dat is nog niet alles. Welkom worden geheten door een zuinigjes kijkende Rutte of Buma is voor Segers evenmin een aanlokkelijk perspectief. Anders dan Pechtold sloten beiden de CU nooit uit, maar erg uitnodigend waren ze evenmin. Het zou Segers, die woensdag bij Tjeenk Willink mocht langskomen, helpen als daar verandering in komt.

Daar komt nog bij dat de stoel voor de vierde onderhandelaar bij het ingaan van weer een nieuwe ronde nog steeds een klapstoeltje is. Zeker, de PvdA lijkt, na het heldere nee dat Asscher dinsdag liet klinken, voorlopig achter de horizon verdwenen, maar de deur naar een minderheidskabinet zit nog niet potdicht.

Een afspraak tussen D66 en CU om de onderhandelingen blanco te beginnen, zal trouwens niet eenvoudig te maken zijn. De lijst met onderwerpen die gevoelig liggen tussen D66 en de CU is lang en de ruimte voor Pechtold om zich rond alle lastige thema’s inschikkelijk op te stellen, is begrensd.

Dat D66 intussen kan leven met de onder leiding van Tjeenk Willlink al tot stand gekomen ”migratieparagraaf” uit het nieuwe regeerakkoord duidt een deel van zijn achterban als een draai naar rechts. De vraag is hoe de leden zich opstellen als de nieuwe kroonjuwelen van de partij straks op de onderhandelingstafel liggen. D66 is de verkiezingen ingegaan met de belofte dat de partij strijd zou leveren voor een nieuwe stervenswet en een nieuw donorregistratiesysteem, voor het formeel gedogen en uiteindelijk legaliseren van de wietteelt en voor het verstrekken van de abortuspil door huisartsen. De partij wil het kunnen kweken van embryo’s puur voor het doen van wetenschappelijk onderzoek, snel geregeld hebben en daarnaast het debat aanwakkeren over het mogelijk schrappen van de leeftijdsgrenzen in de euthanasiewet.

Kan Pechtold het aan zijn achterban verkopen als hij straks op al deze beleidsterreinen weinig of niets binnenhaalt?

In de Gelderse hoofdstad Arnhem gloorde vorige week een succesje voor CU-wethouder Haga: het per 1 januari sluiten van de omstreden tippelzone. Prompt kwam het onder aanvoering van coalitiepartner D66, achter de rug van de CU om, tot een deal met oppositiepartij GroenLinks, waardoor een definitief besluit over de zone over de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 moet worden heen getild. Exit Haga en ChristenUnie.

Arnhem is geen Den Haag, maar voordat Pechtold op gevoelige dossiers terrein prijsgeeft, zal hij zich zeker afvragen wat dat betekent voor het profiel waarmee D66 straks aan de gemeenteraadscampagne begint.

Pechtold kan veel; dat staat vast. Of ‘het gezicht van D66’ het door Rouvoet als noodzakelijk beschouwde lieve stemmetje kan en wil opzetten om Segers naar de formatietafel te lokken, staat nog te bezien.