Dat is ook wel nodig, want burgers reageren al snel verongelijkt of boos wanneer er maatregelen worden aangekondigd die een nadelig effect op de koopkracht hebben. Toen bekend werd dat de hypotheekrenteaftrek versneld zou worden afgebouwd, was de verontwaardiging groot, terwijl de schade in de praktijk reuze meevalt. Wie de plannen aandachtig bekijkt, ziet bijvoorbeeld dat het alleen mensen treft met een jaarinkomen boven de 68.000 euro.

Niet alleen is dat een zeer selecte groep, de maatregel treft ook een laag van de beroepsbevolking waarvan de leefwijze en het uitgavenpatroon feitelijk niet gesubsidieerd hoeven te worden. Het is legitiem dat iemand hypotheekrenteaftrek ontvangt voor een woning van 1 miljoen euro, maar het neemt meteen ook een flinke hap uit overheidsinkomsten die beter ergens anders aan kunnen worden besteed.

De klassieke belofte dat uiteindelijk niemand erop achteruitgaat door de maatregelen van het nieuwe kabinet, houdt geen stand. Bij elke herverdelingsoperatie zijn er mensen die extra benadeeld worden of zelfs onevenredig worden getroffen. Zo pakt het aangekondigde beleid waarschijnlijk ongunstig uit voor mensen die hun koopwoning helemaal hebben afgelost of nog slechts een kleine hypotheekschuld hebben.

Boosdoener is het schrappen van de Wet-Hillen uit 2005, die bepaalt dat mensen met een hypotheekvrij huis zijn vrijgesteld van de bijtelling van het eigenwoningforfait. Doel van die maatregel was om het geheel aflossen van de woning te stimuleren en te belonen, hoewel het nooit heel nadrukkelijk als zodanig is gepromoot. Het ironische is dan ook dat de meeste mensen pas weten van het bestaan van deze wet sinds bekend is geworden dat hij weer wordt afgebouwd. Wat dat betreft was het wel interessant geweest als iemand een maand geleden de straat op was gegaan om aan willekeurige voorbijgangers te vragen of ze weleens van de Wet-Hillen hadden gehoord.

Voorspelbaar genoeg regende het boze reacties in mijn inbox, inclusief de suggestie om een protestactie te starten. Nu vind ik het alleszins begrijpelijk als mensen hun stem verheffen tegen ongebreidelde gaswinning in Groningen, maar in dit geval is er sprake van een kabinetsvoornemen dat niet geheel onverwacht komt en ook niet heel onbillijk is.

Natuurlijk is het zuur wanneer je een soort aflosboete moet gaan betalen op het moment dat je na dertig jaar eindelijk van je woningschuld af bent, maar bij een woning van 2 ton gaat het slechts om enkele tientjes per maand.

Gevreesd moet echter worden dat dit een opstapje vormt naar een verdere fiscalisering van de eigen woning. Zo is het absoluut niet ondenkbaar dat deze onder Rutte 4 naar box 3 verhuist, zodat de overwaarde voortaan meetelt als vermogen en op dezelfde wijze wordt belast als uw spaargeld.

Dat is op zich ook geen onredelijke stap, maar vraagt wel om een veel verfijndere vorm van belastingheffing dan het geheel denkbeeldige rendement waarmee nu wordt gerekend en een ruime belastingvrije voet die recht doet aan gevoelens van redelijkheid en billijkheid.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl