Een feestelijk moment. Fokker Landing Gear heeft deze week een fabriekslijn geopend voor de bouw van landingsgestellen voor het Amerikaanse onbemande verkennings- en aanvalsvliegtuig. Het bedrijf verwacht zo’n dertig tot vijftig onderstellen per jaar voor de Amerikanen te bouwen. De eerste rolt binnenkort al van de band.

De drone –met de veelzeggende naam Reaper, maaier– is een geducht wapen. De MQ-9 –lengte 11 meter, spanwijdte 20 meter– kan vanaf 20 kilometer hoogte en tot 30 uur ongezien en onafgebroken het slagveld in de gaten houden. Dronepiloten en sensor-operators besturen de toestellen via satellietverbindingen vanaf de andere kant van de wereld. Een piloot doet maximaal zes uur dienst, waardoor vermoeidheid geen rol speelt.

Cruciaal

Het onbemande toestel past in de moderne oorlogsvoering, waarin het verzamelen van inlichtingen over vijandelijke bewegingen van cruciaal belang zijn. Het toestel, al tien jaar in gebruik bij de Amerikaanse luchtmacht, zit bomvol camera’s en sensoren om vriend en vijand haarscherp in beeld te brengen. Dag en nacht.

De mega-drone is een tikje ranker en slanker dan een F-16. Toch komt het formaat redelijk overeen. Qua prestaties doet de drone niet onder voor een bemand jachtvliegtuig. De MQ-9 kan worden uitgerust met vier AGM-114 Hellfire-raketten en twee 230 gps-geleide bommen. De Amerikaanse drone heeft zijn sporen verdiend in het uitschakelen van terroristen in Afghanistan, Pakistan, Somalië en Jemen.

De MQ-9-drone kost een slordige 40 miljoen euro per stuk. Behalve de VS, beschikken ook Groot-Britannië, Italië, Frankrijk en Spanje over Reapers in hun wapenarsenaal. Duitsland dubt nog over aanschaf.

De grote defensieorder van opdrachtgever General Atomics Aeronautical Systems is een opsteker voor Fokker Landing Gear. „We zijn trots het landingsgestel van de MQ-9’s te bouwen”, aldus vice-president Michiel van der Maat van Fokker. Het bedrijf maakt onder andere al landingshaken voor de F-35, waarmee het jachtvliegtuig kan landen op vliegdekschepen.

Kieskeurig

Het binnenslepen van de order heeft voor Fokker in Helmond –270 medewerkers– nogal wat voeten in aarde gehad. De VS bouwen de onderstellen van de drone al tien jaar zelf. Een buitenlandse partner moet daar met kop en schouder bovenuit steken. Want Amerikanen zijn kieskeurig. En wantrouwig.

De verwachtingen bij Fokker in Helmond zijn hooggespannen. De fabrikant van vliegtuigonderdelen hoopt een graantje mee te pikken uit de groeiende defensie-investeringen in de westerse wereld. Voorlopig zijn tientallen Fokkermedewerkers –en toeleveranciers– verzekerd van werk.

Luchtmacht aast op MQ-9

De Koninklijke Luchtmacht aast al jaren op de MQ-9 Reaper-drone. Sterker nog, Nederland maakte in 2013 plannen bekend om vier toestellen aan te schaffen voor verkenning en observatie.

De drone, voor Nederland vooralsnog onbewapend, had eind dit jaar operationeel moeten zijn op de vliegbasis Leeuwarden. Acuut geldgebrek noodzaakte Defensie in 2015 een streep door plannen te zetten. Opleiding en training waren op dat moment al in volle gang. Minister Hennis stelde aanschaf –tot woede van de luchtmacht– echter zeven jaar uit.

De discussie over de voorgenomen aankoop laait nu weer op. D66 en GroenLinks willen eerst een ethisch-morele discussie over het wapensysteem. VVD en CDA, de twee andere partijen aan de formatietafel, willen juist Reapers mét raketten.

Militairen volgen de discussie met kromme tenen. „Moreel technische discussie”, zegt brigadegeneraal Hans Damen. „Please D66, zeg dan gewoon dat je niet in Defensie wilt investeren.” Marten Hendriksma, werkzaam voor de Netherlands Joint Delegation bij de NAVO, wijst erop dat de drone „juist” voor een beter beeld en begrip van een conflictgebied zorgt. „Daardoor is inzet, in welke vorm dan ook, effectiever.”