Vanwege de groeiende onrust over de mogelijke aanleg van de hoogwatergeul kwam minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) poolshoogte nemen in het gebied. De geul staat ingetekend ten noorden van de dorpen Varik en Heesselt, tussen Ophemert en Opijnen, en moet een paar kilometer lang en 300 tot 500 meter breed worden.

De actiegroep Waalzinnig had de inwoners van Varik en Heesselt opgeroepen om tijdens het bezoek van de minister actie te voeren. Aan die oproep geven ze massaal gehoor. Bij veel agrarische bedrijven buiten de dorpen hangen spandoeken. In Varik wemelt het voor Atelier Varik –waar de bijeenkomst met de bewindsvrouw wordt gehouden– van soortgelijke stukjes huisvlijt.

Appels en peren

Tientallen trekkers vormen maandag een erehaag voor de limousines van Van Nieuwenhuizen en andere hoogwaardigheidsbekleders. Tuinders voeren kisten appels en peren aan, vuurkorven verdrijven de kou en de eerste kannen koffie worden gezet.

Een halfuur voor de komst van de bewindsvrouw staan er zo’n honderd dorpelingen voor Atelier Varik en dat aantal groeit met de minuut. Arjan van der Geijn draagt een spandoek met de tekst ”Varik en Heesselt omgracht, welke gek heeft dat bedacht”. Hij benadrukt dat de aanleg van de nevengeul –bedoeld om een bocht in de Waal af te snijden en de waterstand in de rivier te verlagen– ten koste gaat van de veiligheid in Varik en Heesselt. „Bij hoogwater komt het water razendsnel omhoog. Dan hebben inwoners nauwelijks vluchtmogelijkheden. Bovendien gaat ons hele dorp zo naar de knoppen.”

Ratten

Ook zijn buurman wijst op de gevaren. „Voor dat hoge water ben ik niet zo bang. Want dat zien ze op tijd aankomen. ”Piping” is het probleem. Door kwelwater zakt de dijk daarbij als een plumpudding in elkaar. Dan zitten we hier als ratten in de val.” De inwoner van Varik wijst op een spandoek in een boom: ”Zes meter water is zo hoog”. Een ander: „Straks bind ik permanent een roeiboot aan m’n deurknop.”

Ook tuinders zijn massaal aanwezig. Als de nevengeul er komt –met een totale oppervlakte van 200 tot 300 hectare– verandert veel landbouwgrond in waterrijk natuurgebied. „De geul betekent het einde van de fruitteelt”, zegt Jan van Houwelingen uit Heesselt. „Geld dat bedoeld is voor waterveiligheid wordt gebruikt voor natuurontwikkeling.”

Adri van der Geijn van de landbouworganisatie LTO kan dat alleen maar beamen. Toch vraagt hij vooral aandacht voor de veiligheid. „Hoe erg het ook is, het verlies van de tuinders is nog met geld goed te maken. Dit geldt niet voor de veiligheid. Daar wordt veel te makkelijk over gedacht.”

Snode plannen

Dan arriveert minister Van Nieuwenhuizen. Ze maakt een rondje langs de inwoners, schudt handen en maakt een praatje met de eigenaar van een koppel schapen. De dieren zijn ondergebracht in een geïmproviseerde stal met het spandoek: ”Hier moeten wij straks grazen, dankzij de snode plannen van die dwazen”.

De media duwen de minister een microfoon onder de neus en proberen haar pittige teksten te ontlokken, maar ze houdt zich op de vlakte. „De enorme belangstelling laat zien dat de mensen zich zorgen maken. Ik kom om te luisteren naar de mensen die het gebied goed kennen.”

Frank Millenaar van de actiegroep Waalzinnig overhandigt Van Nieuwenhuizen een petitie met zo’n 450 handtekeningen én een mand met streekproducten, afkomstig van lokale boeren en tuinders. „Als die geul er komt, moeten onze agrariërs het veld ruimen”, wijst Millenaar op de symboliek van het geschenk.

Dikke dijk

Dan is er werk aan de winkel: de minister gaat overleggen met voor- en tegenstanders van de geul én de compleet verdeelde stuurgroep die het uitbrengen van advies aan de minister heeft opgeschort. Ondanks de kou blijven de inwoners wachten op de terugkeer van Van Nieuwenhuizen. In een gemoedelijke sfeer: de koffie met cake is niet aan te slepen en er worden appels uitgedeeld. Als de minister anderhalf uur later weer naar buiten komt, tonen de inwoners nog één keer hun spandoeken en doen ze een laatste poging om haar ervan te overtuigen dat de geul een slechte optie is: ”Nevengeul nee, dikke dijk oké”. Van Nieuwenhuizen belooft snel duidelijkheid: „We schuiven de beslissing niet op de lange baan.” Applaus is haar deel.

Terwijl de dienstauto’s Varik verlaten, maken de inwoners de balans op. „Die geul is het paradepaardje van de provincie, maar we hebben laten zien dat we niet over ons heen laten lopen.” LTO-er Van der Geijn: „Als de minister naar de feiten kijkt, heb ik goede hoop dat die geul niet doorgaat.”