Bij de landelijke luisterlijn Sensoor staat de telefoon tijdens de zomermaanden roodgloeiend. „De afgelopen jaren zagen we in de zomer een kleine stijging van het aantal telefoontjes. Niet voor niets zijn we dringend op zoek naar nieuwe vrijwilligers”, zegt Karen van Engelshoven, communicatieadviseur bij Sensoor.

„Het hele jaar door is eenzaamheid voor mensen de belangrijkste reden om de telefoon te pakken. Ze bellen anoniem, en dat maakt de drempel laag. Niet dat iedereen direct aangeeft dat hij zich alleen voelt, want er ligt een taboe op eenzaamheid. Je moet tussen de regels door luisteren en doorvragen als iemand zegt dat onze vrijwilliger de eerste is die hij in vier dagen spreekt.”

Voor mensen die eenzaam zijn, kan het in de zomer net zo voelen als tijdens de feestdagen. Veel familieleden, vrienden en buren zijn met vakantie of doen leuke dingen. Hierdoor neemt het gevoel van eenzaamheid toe. Daar komt bij dat het vrijwilligerswerk en verenigingsleven veelal stilliggen. Van Engelshoven: „Eenzaamheid komt het meest onder ouderen voor, met name bij 75-plussers, maar ook jongeren en mensen van middelbare leeftijd bellen naar de luisterlijn omdat ze zich alleen voelen.”

Bedankkaartje

Een gesprek met de luisterlijn helpt mensen, weet de communicatieadviseur. „Ze zeggen vaak dat ze er weer even tegen kunnen of sturen een bedankkaartje. Wij kunnen eenzaamheid verzachten, maar niet oplossen. Als iemand erom vraagt, proberen we met hem mee te denken. Wat kan de eenzaamheid verminderen? Soms zit een beller vast in een bepaald denkpatroon.”

Wat kunnen mensen voor eenzamen in hun eigen omgeving betekenen? „Knoop bijvoorbeeld een praatje aan met mensen die je vaak aan de koffietafel in de supermarkt ziet zitten”, adviseert Van Engelshoven. „Soms bekruipt mij het gevoel dat mensen zich geen raad weten met een negatief antwoord op de vraag of het goed met iemand gaat. De ander zal daardoor verder in zijn schulp kruipen. Toon echte interesse in een oudere met wie je in de lift staat. Dan krijgt een gesprek een diepere inhoud.”

Kleinkinderen

Vakanties hebben impact op eenzame ouderen, zegt ook Tamara Bok, persvoorlichter van het Nationaal Ouderenfonds. „Ze kampen tijdens vakanties met meer eenzaamheidsgevoelens, onder andere omdat kennissen, mantelzorgers, kinderen en kleinkinderen minder vaak langskomen.”

Het Ouderenfonds schakelt tijdens de zomermaanden meer vrijwilligers in om zo veel mogelijk te voorkomen dat mensen verder vereenzamen. „Deze mensen worden bijvoorbeeld ingezet bij de Zilverlijn, een belservice voor ouderen die behoefte hebben aan een luisterend oor, een gezellig praatje of een goed gesprek.”

Ook in praktische zin probeert het Ouderenfonds zijn steentje bij te dragen. „De BoodschappenPlusBussen blijven rijden tijdens de zomermaanden. Via ons programma Match kunnen ouderen vragen of wij een vrijwilliger zoeken die voor hen een boodschap doet of de tuin verzorgt. Hiervan wordt ook tijdens vakanties dankbaar gebruiktgemaakt.”

Stranduitjes

De stranduitjes van het Nationaal Ouderenfonds zijn specifiek bedoeld om eenzaamheid even te doorbreken. Jaarlijks nemen hieraan zo’n 3000 senioren deel.

Bok: „Er komen dan veel herinneringen aan vroeger boven. Sommige deelnemers staan met een speciale rolstoel in de vloedlijn en genieten enorm van het contact met leeftijdgenoten.”

We hoeven eenzame ouderen niet te betuttelen, stelt de persvoorlichter. „Iemand weet zelf wel wat belangrijk is als het warm is. Tijdens dergelijke dagen is het goed om ouderen vaker op te zoeken. Dus denk dan niet alleen aan jezelf, maar ook aan de alleenstaande buurvrouw. Soms kan het langsbrengen van een zakje ijsblokjes letterlijk het ijs breken. Dat maakt gemakkelijk contact.”