Daar zit ik dus, als Hollandsche jongen die nog maar een paar maanden in Karinthië woont. Zodra de deur aan het begin van het lesuur opengaat, verstommen de gesprekken en stopt het keten. De hele klas staat op en kijkt naar de deur, natuurlijk vooral om te zien hoe het humeur van de binnenkomende is.
De hele klas, behalve ik. Ik doe in opperste concentratie een wanhopige poging om de woordjes die ik drie weken geleden al had moeten kennen alsnog in mijn hoofd te krijgen. Aangenaam verrast door de stilte, kijk ik even om me heen. Dan zie ik dat iedereen staat. Met het schaamrood op mijn kaken spring ook ik op. Door de schrik verdwijnt de helft van de door mij geleerde woorden als sneeuw voor de zon uit mijn brein.
Door als klas te gaan staan, betonen we de leerkracht respect, zo is het idee. Vereert de directeur de klas met een bezoek, dan zijn de regels nog strenger: Je staat op zodra hij het lokaal binnenkomt. Pas als hij het zegt, ga je als klas weer zitten. En tot slot, wanneer hij weer weggaat, staat iedereen nog een keer op. Ik was hier enigszins in getraind door de kerkdiensten in Nederland, maar ondanks dat was het flink wennen.
De grote vraag is of het nou daadwerkelijk verschil maakt. Hebben de leerlingen in Oostenrijk inderdaad meer ontzag voor hun docenten dan de scholieren in Nederland? Volgens mij hangt dit nog steeds van de leerkracht zelf af. Als deze zich de hele les als “de makkelijke” laat zien, zal de klas heel anders reageren wanneer hij of zij binnenkomt. Zo nu en dan blijft iedereen zelfs gewoon verder gaan met pauze vieren, en dat maakt natuurlijk nog veel beter duidelijk hoe de rollen zijn verdeeld. Een andere leraar wekt zoveel ontzag, dat iedereen een uur na zijn les nog steeds stil is. En dezelfde lerares voor wie je elk lesuur keurig opstaat, kan je aan het eind van het schooljaar een dikke knuffel geven.
Zijn Oostenrijkse leerlingen door dit hele gedoe braver dan Nederlandse? Niet altijd. Het is tijdens de wiskundeles dat de hele klas in stilte gespannen wacht op de komst van de Herr Professor. Juist wanneer die vriendelijk gebaart dat we allemaal weer mogen gaan zitten schalt er opeens luidkeels een stem uit een verborgen bluetooth luidspreker. De speaker is verbonden met de telefoon van een leerling, die aan de klas meedeelt: “De toets van vandaag zal helaas moeten worden uitgesteld”. Herr Professor maakt een sprong van schrik.
