President vraagt Oostenrijk een kans te geven

Haider dreigt EU met
blokkeren besluiten

De plechtigheden rond de beëdiging van de coalitieregering van de uiterst rechtse FPÖ met de christen-democratische ÖVP werden gisteren tot een minimum beperkt. President Klestil stak zijn ongenoegen over de nieuwe regering niet onder stoelen of banken. Hij zag er somber uit, beperkte het oogcontact met de ministers tot een minimum en schudde hen kort en zakelijk de hand. Het geheel duurde slechts enkele minuten.

Desondanks vroeg Klestil gisteravond in een televisierede de internationale gemeenschap de nieuwe coalitieregering in zijn land een kans te geven. „Ik vraag alle politieke krachten van ons land en onze partners in de Europese Unie, en in de wereld, de nieuwe bondsregering een kans te geven en haar naar haar werk te beoordelen.”

De nieuwe bondskanselier, de conservatief Wolfgang Schüssel, zei zich bewust te zijn van de internationale onvrede over zijn regeringsploeg. „We weten dat velen ons nauwlettend in de gaten houden. Het zal niet eenvoudig zijn de harten van de mensen te stelen, maar we weten ook dat Oostenrijk een daadkrachtige regering nodig heeft om een hervormingsprogramma door te voeren.”

Enkele duizenden demonstranten gingen gisteren opnieuw de straat op in de hoofdstad. Ze bekogelden de oproerpolitie met tomaten en zakjes verf. Vijfentwintig agenten raakten lichtgewond; er werden geen arrestatie verricht. In Linz, Graz en Innsbruck werd op kleinere schaal tegen de blauw-zwarte regering gedemonstreerd.

Tegelijk met de beëdiging bevroren veertien EU-lidstaten hun bilaterale contacten met Oostenrijk, het vijftiende lid. De Unie had Wenen die stap eerder deze week in het vooruitzicht gesteld voor het geval uiterst rechts inderdaad aan de macht zou komen. Bij de benoemingen van hoge internationale functies zullen voordrachten van Oostenrijk geen steun krijgen van de overige veertien EU-staten.

België sprak zich uit voor verscherping van de strafmaatregelen. Premier Verhofstadt zei bereid te zijn tot verdere stappen, maar dan wel samen met zijn Europese partners. Hij liet in het midden of hij hierover met andere Europese leiders al afspraken heeft gemaakt. Ook Duitsland overweegt de sancties uit te breiden.

De Belgische minister van Sociale Zaken, Onkelinx, zal haar Oostenrijkse collega uit de weg gaan op een EU-vergadering eind volgende week in Lissabon. „Ik zal geen contact met die minister hebben”, kondigde Onkelinx gisteren aan. Die Oostenrijkse minister is lid van de FPÖ.

De Spaanse premier Aznar wil dat de Oostenrijkse conservatieven van de ÖVP vrijwillig uit de Europese christen-democratische EVP-partij stappen. Aznar belde donderdag Schüssel daarover. Hij wil zo voorkomen dat de EVP de ÖVP schorst, zeiden gisteren anonieme bronnen dicht bij Aznar.

De Spaanse premier was donderdag en gisteren gastheer van tal van EVP-prominenten die de ontwikkelingen in Oostenrijk bespraken. De EVP is diep verdeeld over de toekomstige rol van de ÖVP in haar midden. Het CDA wil niet zo ver gaan als Aznar en denkt meer aan het kritisch volgen van de Oostenrijkers.

Droeve dag
Noorwegen, dat geen lid is van de EU, bevroor de betrekkingen met Oostenrijk gisteren eveneens. Israël trok niet alleen zijn ambassadeur terug, maar verbood Haider ook de Joodse staat te bezoeken, ofschoon Haider herhaaldelijk zijn excuses heeft aangeboden voor uitspraken waarin hij jaren geleden de nazi's prees. De Israëlische premier Ehud Barak sprak gisteren van een „zwarte dag voor de Oostenrijkse democratie en een droevige dag voor de vrije wereld.”

Toen Kurt Waldheim van 1986 tot 1992 president van Oostenrijk was, hield Israël zijn ambassade in Wenen open, zonder dat een ambassadeur deze bemande. Waldheim werd ervan beschuldigd in de Tweede Wereldoorlog deel te hebben genomen aan vervolgingsacties van de nazi's op de Balkan.

De burgemeester van de Sloveense grensplaats Trzic liet donderdag langs de weg naar de Oostenrijkse grens spandoeken aanbrengen met de tekst ”Waarschuwing: Haiders Oostenrijk”. Arbeiders haalden de spandoeken gisteren weer weg, maar burgemeester Pavel Ruper zwoer dat hij de leuzen „als persoonlijk protest” weer zou aanbrengen.

VN-secretaris-generaal Kofi Annan is bezorgd over de deelname van uiterst rechts in de nieuwe Oostenrijkse regering. Iedereen die de geschiedenis een beetje kent, zal zich zorgen maken over de recente politieke ontwikkelingen in het land, aldus zijn woordvoerder gisteravond.

Ook de Verenigde Staten beperken hun contacten met Oostenrijk, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Albright, gisteren. Zij beraadt zich op eventuele verdere stappen. Washington riep de Amerikaanse ambassadeur in Wenen, Kathryn Hall, voor overleg terug naar de VS.

Voorafgaand aan haar vertrek zal zij Schüssel nogmaals confronteren met de Amerikaanse kritiek op de samenstelling van zijn regering. Waarschijnlijk zal zij naar een paar dagen in de VS terugkeren op haar post.

De militaire attaché van de VS in Oostenrijk zal niet aanwezig zijn bij een ceremonie ter ere van de installatie van de nieuwe minister van Defensie, FPÖ-lid Herbert Scheikner.

Albright vroeg de Amerikaanse onderminister van Financiën, Stuart Eizenstat, met de betrokken bewindslieden te gaan praten over de manier waarop de nieuwe Oostenrijkse regering van plan is onopgeloste kwesties uit de Tweede Wereldoorlog af te handelen.

William Cohen, de Amerikaanse minster van Defensie, zei gisteren in München dat de VS toch in beginsel de kat uit de boom kijken. „We volgen wat de Europeanen zeggen en doen, ons standpunt is: Kijken en afwachten.”

De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken van Oostenrijk, Benita Ferrero-Waldner, zei gisteren tegen de radiozender Deutsche Welle dat de negatieve reactie van het buitenland de positie van de FPÖ alleen maar zal versterken.

De nieuwe minister van Defensie, Herbert Scheibner, zei dat de critici hun oordeel beter nog even kunnen opschorten, zodat ze kunnen zien hoe het nieuwe kabinet in de praktijk functioneert.

Rabbijnen spreken verontrusting uit over Jörg Haider

De 'Anschluss' van Jörg

Extreem rechts aan de macht

„Met zwarten heb je pas echt een probleem”