Sommige predikanten zetten wat Bijbelse feiten op een rij. En dat is dan de preek. Maar volgens de Amerikaanse theoloog dr. Bryan Chapell werkt het zo niet. „Dan krijg je een lezing. Een predikant laat niet alleen de betekenis van een tekst zien, hij past een onveranderde waarheid ook toe in een veranderende wereld.”
Zijn boek ”Christ-Centered Preaching” is nog maar een paar weken oud als Chapell in mei in Hamburg een lezing houdt op een conferentie van Evangelium21, een platform van reformatorische evangelicalen in Duitsland. Ook daar pleit de Amerikaanse predikant voor een prediking waarin Christus centraal staat. „In het Oude Testament wordt Christus natuurlijk niet in elk Bijbelvers genoemd”, zegt hij. „Het gaat erom dat de genade zich ontvouwt en culmineert in Hem. Sommige passages wijzen rechtstreeks naar Christus, andere teksten bereiden ons voor op wie Hij is en wat Hij doet.”
Even later, in de consistorie van de Archegemeente, wijst Chapell op de ontmoeting tussen de Emmaüsgangers en Jezus, Die aan het kruis is gestorven en uit de dood is opgestaan. „Hij begon bij Mozes en al de profeten en legde hun uit wat in „al de Schriften” over Hem geschreven was. Wat betekenen die woorden? Dat de hele Bijbel verwijst naar Hem en Zijn genade.”
De predikant van Grace Presbyterian Church in Peoria (Illinois) breekt in zijn boek een lans voor ”expository preaching”, een term die zich lastig in het Nederlands laat vertalen. Het gaat er in ieder geval om dat Bijbelteksten in de prediking grondig worden verklaard, uitgelegd, verhelderd en uitgediept. De predikant preekt vaak in series –zoals dr. D. Martyn Lloyd-Jones deed– om alle Schriftplaatsen aan het woord te laten.
De eerste uitgave van ”Christ-Centered Preaching” verscheen in 1994, de tweede in 2005. Een derde, uitgebreide versie was volgens Chapell mede nodig omdat ”expository preaching” nogal eens onder vuur ligt. „Sommige mensen denken dat deze vorm van prediking saai is. Alsof de predikant een academische lezing over details van een tekst houdt. Ik wil in mijn boek laten zien dat ”expository preaching” trouw aan de Schrift wil zijn en daarin de genade van God wil laten zien. Het belang en de betekenis van een tekst ontvouwen, uitleggen en toepassen, hoort bij de Bijbelse opdracht.”
In uw boek staan de woorden gezag en verlossing centraal. Waarom die twee?
„In onze postmoderne cultuur wordt vaak gedacht: niemand heeft het recht me te vertellen wat ik moet doen. Dat kan niet anders dan leiden tot een prediking die geen gezag heeft. ”Expository preaching” is gebaseerd op de waarheid van het Woord van God, dat van nature gezag heeft. Predikers kunnen dingen verkeerd verstaan of zeggen, maar God niet. Dus als we helder en accuraat weergeven wat de tekst zegt, dan spreken we met gezag tot de cultuur om ons heen.
Het probleem is dat mensen vaak denken dat de Bijbel slechts een boek met regeltjes is, en daarom irrelevant voor de moderne cultuur. Dus we moeten niet alleen benadrukken dat de Bijbel met gezag spreekt, maar ook dat ze over verlossing gaat. God heeft het beste met Zijn volk voor. Hij wil hun zonden vergeven. Deze verlossende waarheid moet gepredikt worden.”
De cultuur verandert. De prediking daarmee ook?
„De taal en stijl van de prediking kunnen veranderen, maar het doel ervan niet. Het blijft gaan om de verkondiging van de betekenis en het belang van de Schriften.”
Heeft de prediking een profetische functie?
„In die zin dat een predikant zegt wat God zegt. Dat was uiteindelijk ook het doel van profetie in de Bijbel. Ik zeg niet dat predikanten een profeterende rol hebben, zoals de Bijbelse profeten. Maar het spreken namens God is nog steeds de plicht van de moderne prediker: „Alzo zegt de Heere.””
Een preek zonder toepassing is geen preek?
„Nee, het doel van een preek is niet om mensen te informeren over een Bijbelse waarheid. Ze moeten er door veranderd worden, zodat ze schuld belijden en –door de kracht van de Heilige Geest– naar die waarheid gaan leven.”
U gebruikt in uw preken nogal wat voorbeelden. Die zouden juist kunnen afleiden van het Woord.
„Een tekst bestaat uit drie bouwstenen. Een predikant dient de waarheid van Gods Woord uit te leggen, te laten zien en toe te passen. Daarbij kunnen voorbeelden helpen. Maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat een preek een vorm van vermaak wordt.
Er is in de geschiedenis nooit een tijd geweest waarin een krachtige prediker geen voorbeelden gebruikte. Jezus en de profeten deden dat, de kerkvaders, de reformatoren. De reden is de manier waarop mensen iets leren, namelijk ook door ervaringen. Voorbeelden zijn belangrijk om een preek te begrijpen en toe te passen.”
Hoe lang duurt een goede preek?
„De lengte van een preek varieert per cultuur. In liberale kerken in Noord-Amerika worden de preker korter en korter. Vaak duren ze niet langer dan 12 à 15 minuten. Maar in kerken waar de predikant de Bijbeltekst nauwkeurig uitlegt en het belang daarvan laat zien, komt de gemiddelde lengte uit op 37 minuten.
Een interessant gegeven is dat hoe jonger een gemeente is, hoe groter de kans dat de preek langer duurt. Ik zie bij jongeren die tegen de stroom van de seculiere maatschappij in moeten zwemmen een diep verlangen naar kennis van de Bijbel. Omdat ze gevoed en toegerust willen worden, hebben ze geen moeite met lange preken.”
Boekinfo
Christ-Centered Preaching. Redeeming the Expository Sermon (derde editie), Bryan Chapell; uitg. Baker Academic, Grand Rapids, 2018; ISBN 9780801099748; 421 blz.; € 18,99.