Van de 58 kinderen zijn er 40 ontvoerd vanuit Nederland naar het buitenland en 18 vanuit het buitenland naar Nederland. Het CIKO ziet ook op jaarbasis een lichte stijging in het aantal zaken. Volgens de organisatie komt dit onder meer doordat afgelopen zomer alle coronagerelateerde reisbeperkingen zijn ingetrokken.

Het CIKO biedt juridisch advies, begeleiding en bemiddeling aan degenen die persoonlijk of via het werk te maken krijgen met internationale kinderontvoering. Volgens directeur Coşkun Çörüz is er sprake van zo’n ontvoering als een kind zonder toestemming van een gezaghebbende ouder de grens overgaat.

De organisatie registreert niet alleen de cijfers per jaar maar ook specifiek voor de zomervakantie. „We weten dat sommige kinderen na de zomer niet meer naar school komen. Ouders misbruiken de vakantie kennelijk vaak om kinderen ongeoorloofd mee te nemen naar het buitenland.”

Veruit de meeste kinderen zijn deze zomer ontvoerd naar Turkije (12) en Polen (5). Landen waar veel kinderen naartoe worden ontvoerd, zijn veelal buurlanden van Nederland of landen waar veel Nederlandse migranten of asielzoekers vandaan komen.

Kinderontvoering komt zelden uit de lucht vallen, stelt Çörüz. Volgens hem is er vaak sprake van een internationale vechtscheiding. „Het komt veel voor bij huwelijken tussen partners met een verschillende afkomst. Als er dan relatieproblemen ontstaan, besluit een ouder soms om een kind mee te nemen naar zijn land van herkomst.” Uit de cijfers over 2021 blijkt dat in ruim twee derde van de zaken de moeder de ontvoerende ouder was. Volgens Çörüz omdat zij vaak „de verzorgende ouder” is.

De coronapandemie heeft gezinnen extra onder druk gezet, zegt hij. „Banenverlies, financiële zorgen en heimwee naar familie in een ander land zorgden voor verergerde gezins- en relatieproblematiek.” De achterliggende oorzaak van de toename van kinderontvoeringen is volgens de directeur de globalisering van de samenleving. „Mensen ontmoeten steeds vaker personen uit andere landen. Ze beginnen een relatie en krijgen soms kinderen. Als daarbij problemen ontstaan, wordt het risico op kinderontvoering groter.”

Zwembad

Mensen denken bij kinderontvoering aan boze boeven die een kind tegen zijn wil meenemen, zegt Çörüz. „Veel ontvoerders zeggen echter dat ze uit liefde voor hun kind handelen. Ze willen hun zoon of dochter weghalen uit een lastige situatie. Ze realiseren zich niet dat ze zich schuldig maken aan ontvoering. Ze zeggen: „Het is mijn kind. Het maakt niet uit of ik hem meeneem naar het zwembad of over de grens.”” Een ouder pleegt een strafbaar feit als hij zonder toestemming van de andere ouder met gezag besluit naar een ander land te verkassen met het kind. De ontvoerder riskeert in Nederland een gevangenisstraf van minimaal zes jaar.

Ouders gaan, volgens de directeur, soms heel geraffineerd en creatief te werk om hun kind mee te nemen. Hij herinnert zich een geval waarbij de moeder deed alsof ze een ernstige ziekte onder de leden had. „Ze zei dat ze graag met haar kind naar haar land van herkomst wilde om afscheid te nemen van haar ouders. De achterblijvende ouder gaf toestemming. Het bleek totaal bezijden de waarheid te zijn. De vrouw wilde in het buitenland blijven en was daar niet om afscheid te nemen van haar ouders.”

De directeur benadrukt het belang van preventie. „Hoe eerder wij in het vizier hebben dat er iets aan de hand is, des te sneller we kunnen helpen. Soms helpt het om de school of een wijkagent te informeren. In andere gevallen schakelen we bemiddeling in om vader en moeder weer in gesprek te laten gaan met elkaar.”

Als een kind eenmaal in het buitenland verblijft, is het lastig om hem of haar weer terug te krijgen in Nederland. Veel landen zijn lid van het Haags Kinderontvoeringsverdrag (HKOV). Met die landen zijn juridische spelregels afgesproken over kinderontvoering. De belangrijkste afspraak is dat het kind terug moet naar waar vandaan het is ontvoerd.

De praktijk is echter weerbarstig, legt Çörüz uit. Degene die het kind heeft ontvoerd, kan in het land waar hij verblijft juridische procedures starten, omdat hij vindt dat zoon of dochter thuis niet veilig is. Een kind terughalen uit een land dat geen lid is van het HKOV, zoals Afghanistan, is nog ingewikkelder. De achtergebleven ouder moet dan vaak procederen op eigen kosten en met behulp van de ambassade. Çörüz: „Dat is voor alle betrokkenen heel zwaar.”