De Schotse hoofdstad Edinburgh bruist. Er is een festival van straatartiesten en theatermakers gaande en honderden mensen klimmen omhoog richting het kasteel boven de stad, waar de beroemde militaire taptoe dezer dagen plaatsvindt.

Stilte is er maar weinig. Ook in de grote St. Gileskerk schuifelen vele bezoekers onrustig door de paden. Een verstild plekje voor de weinige bezoekers die binnenliepen om even na te denken of te bidden, is er vrijwel niet.

Dat is anders in de historische Magdalenakapel aan Cowgate. Zeker als ds. David Campbell het toegangshek en de deur na sluitingstijd heeft dichtgedaan. De kerk was ook vandaag open voor geïnteresseerden. Nu is de historische kerkzaal de plek waar ds. Campbell, predikant van de Free Presbyterian Church (FPC) in Edinburgh, zijn gedachten ontvouwt over de kerk in Schotland, nu en in de toekomst. De FPC heeft via het zendingswerk in Mbuma, Zimbabwe, warme banden met de Nederlandse Mbuma-Zending, uitgaande van de (Oud) Gereformeerde Gemeenten in Nederland en de Hersteld Hervormde Kerk.

Zijn ferme handdruk bij binnenkomst verraadt iets van zijn karakter. Ds. Campbell staat voor zijn zaak, beter gezegd: voor de zaak van zijn Zender en de zuivere prediking naar de Schrift, zoals hij het in het gesprek verwoordt. En als het daarover gaat neemt hij geen blad voor de mond.

Hoe ziet u de situatie van de kerk in Schotland momenteel?

„Ik volg alle ontwikkelingen niet meer in detail, maar er is al lange tijd veel gaande. Er is fundamenteel een wissel om gegaan. Ik aarzel om het woord te gebruiken, maar in de Church of Scotland is sprake van afvalligheid. Dat is een hard woord, maar ik kan het niet anders zien. De kerk heeft de kern van het christelijk geloof losgelaten. De Church of Scotland is meer een sociale organisatie geworden dan een kerk. Het is alarmerend hoe snel dat alles is gegaan. O zeker, er zijn nog goede, Bijbelgetrouwe mensen in de kerk, maar als een lichaam, als geheel is de kerk van haar plaats.

Het aangrijpendste is dat het Evangelie er niet meer wordt verkondigd. Het werk van de Geest lijken ze niet nodig te hebben. De eeuwigheid –hel en hemel– wordt niet meer verkondigd. Men heeft de regels en het gezag van de Schrift verlaten. En als je dat loslaat dan ben je op zee zonder navigatie, dan vaar je de koers zoals de seculiere wind waait. Tegelijk heeft de kerk geen Bijbelse visie meer op de samenleving als geheel.

En als het Evangelie wél klinkt, is de boodschap vaak arminiaans of neigt ze naar alverzoening. Dat ontneemt het Evangelie zijn heerlijkheid. Op veel preekstoelen klinkt op zijn best een Bijbelstudie of een boodschap met wat morele lessen vanuit de Schrift voor het leven, maar niet het volle Evangelie van Christus. En zonden worden niet meer benoemd.”

Antichrist

Ds. Campbell is vol onbegrip over de verklaring die de synode van de Church of Scotland eerder dit jaar aannam waarin de kerk aangaf op vriendschappelijke voet te willen samenwerken met de Rooms-Katholieke Kerk in Schotland. „Het is een ontwikkeling die al tientallen jaren gaande is. Maar hoe kan de kerk, die altijd beleden heeft dat de paus de antichrist is, dit doen? Dan heb je toch geen besef meer van de inhoud van het protestantisme. Het komt ook doordat de kerk geen heldere kijk meer heeft op de rechtvaardigmaking.

Ik kan de stap alleen verklaren uit het feit dat de kerk momenteel een zwakke positie heeft, het aantal leden loopt hard terug. De Church of Scotland denkt nu door samenwerking met de Rooms-Katholieke Kerk die positie wat te versterken. Maar dat zal een desillusie worden”, zegt de predikant stellig. Zijn kerkverband spreekt zich al sinds zijn ontstaan in stevige woorden uit over de Rooms-Katholieke Kerk als een bedreiging en als de grote tegenstander van de kerken die in de lijn van de Reformatie staan.

Hoe kan er een terugkeer komen tot God en Zijn geboden?

„Ik heb de innerlijke overtuiging dat de Heere een wederkeer kan werken als we kinderen weer een Bijbel in de hand geven. God kan hetzelfde doen als in de tijd van de Reformatie. Maar Schotse kinderen kennen geen Bijbel meer. Op school mag er vrijwel geen onderwijs meer uit Gods Woord gegeven worden. De meeste scholen kennen geen echt christelijke dag- of weekopeningen meer. Daarom zijn we een project gestart om Bijbels te verspreiden op scholen. Het is een project van de Trinitarian Bible Society (TBS). Zij maakte een speciale Bijbeluitgave ter gelegenheid van het platina regeringsjubileum van koning Elizabeth II. Er zijn inmiddels 2500 Bijbels naar scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs gestuurd. Dit project is me op het hart gebonden.

Verder geloof ik dat er alleen een wederkeer kan komen als de erediensten weer inhoud krijgen en ontdaan worden van allerlei menselijke invloeden, zoals de gezangen. De prediking moet centraal staan. En Gods dag moet weer geheiligd worden. Dat is ook waar de reformator John Knox vijf eeuwen geleden voor stond. Daarom ben ik ook een tegenstander van het online uitzenden van kerkdiensten. De Heere moet in Zijn huis gediend worden”, zegt ds. Campbell die zich in de coronatijd verzette tegen ingrijpen van de overheid in de kerkelijke samenkomsten.

Hoe ziet u de toekomst van de kerken in Schotland?

„Ik wil voorzichtig zijn. Maar voor mij is er maar één Kerk, en die is niet aan een denominatie verbonden. Dat er nu verschillende kerkverbanden zijn, komt door fouten in de belijdenis. Maar er zal eens één Kerk zijn. Die eenheid is me opgebonden. Ook John Knox wilde geen splitsing in de kerk: hij wilde heel het land terugbrengen bij Gods Woord.

We moeten bidden en onze plicht doen. Die twee gaan altijd samen. Spreek tot de kinderen Israëls dat ze voorttrekken. Zo moeten wij ook voortgaan. De Heere is vandaag Dezelfde als toen. Hij is trouw aan Zijn beloften. Laten we naar de troon der genade vluchten om genade. Het werk van de Heere is zo nodig in ons land. We moeten zoeken het goede te doen, om verloren schapen te redden. Ja, er is veel werk te doen.”

En welke lessen kunnen de kerken in Nederland trekken uit de ontwikkelingen in Schotland?

„We delen een gemeenschappelijke erfenis in die van mannen als Calvijn en Beza, de eerste reformatoren. Zij stonden voor de reinheid van de eredienst, voor het dienen van God, en voor het vrije aanbod van genade. Ik zou graag zien dat de kerken in Nederland meer terugkeerden naar die kern. In Nederland worden mensen ook aangetrokken door Schotten als Thomas Boston en de gebroeders Erskine. Maar laten we de reformatoren ook niet vergeten.

En verder is overal hetzelfde nodig: Wet en Evangelie moeten gepredikt worden en aan het geweten gelegd worden. Ja, dat is steeds meer nodig.”

Bobby

Ds. Campbell wijst nog op een paar historische wetenswaardigheden in de Magdalenakapel –gebouwd tussen 1541 en 1544– en geeft nog wat folders mee ter informatie. Opnieuw een ferme handdruk, met zegenwens. Deur en hek gaan weer even open, en dicht. Buiten is er weer volop levendigheid.

Op de begraafplaats van de nabijgelegen Greyfriarskerk is het druk. Hier zaten eens vele vervolgde christenen vast en tekenden zij een convenant waarin zij beloofden Gode meer gehoorzaam te zijn dan de koning en de mensen. Maar daar komen de tientallen mensen op de begraafplaats niet voor, zo lijkt het. Ze hebben meer oog voor het monument voor de nationale held: Bobby, het hondje dat jarenlang dagelijks terugkeerde naar het graf van zijn overleden baasje op het kerkhof bij de kerk. Het verhaal werd een soort nationaal epos, meer dan dat van Covenanters die er leden en streden.

Serie Kerk in Schotland

Dit is het derde deel in een vierdelige serie over kerken in Schotland die ondanks de secularisatie vast willen houden aan de Bijbelse prediking. Donderdag deel vier: ds. Louis Kinsey.

Meer overKerk in Schotland