Het ongeluk van begeleidster Sanne (26) en het gehandicapte meisje Hebe (10) haalde vorige week uitgebreid het landelijke nieuws. Na een dagenlange zoektocht werd Sannes zwarte Kia Picanto op zijn kop aangetroffen in een waterpoel langs de verbindingsweg van knooppunt Empel.

En maandagochtend bleken een vader, moeder en twee volwassen dochters uit Gouda te zijn overleden. Ze waren zaterdagavond op de terugweg vanaf een bruiloftsfeest toen hun auto bij Streefkerk in de Lek terechtkwam.

Duizend vragen

Zulk nieuws raakt Joost van Huijkelom, instructeur bij autotewater.nl, elke keer weer. „Het is heel heftig, omdat ik zo nauw bij het onderwerp betrokken ben. Er borrelen wel duizend vragen op: over welke verschrikkelijke laatste minuten en seconden de slachtoffers hadden en over waarom er geen getuigen waren.”

Voor Hebe en Sanne was er zonder snelle hulp weinig hoop, weet de trainer die jaarlijks zo’n tachtig keer de cursus ”Auto te water” geeft. „Als auto’s op de kop in het water belanden, is de kans groter dat mensen overlijden. Mensen raken gedesoriënteerd. Daar kunnen helaas geen tien cursussen tegenop. ”

De instructeur geeft graag advies om mensen voor te bereiden op een ongeluk dat eindigt in het water. Allereerst ruimt hij een hardnekkig misverstand uit de weg. „Bij misschien wel 70 procent van de mensen zit tussen de oren dat je moet wachten met ontsnappen tot het voertuig de bodem raakt. Dat is er sinds de jaren 70 ingepeperd, maar dat gold voor de auto’s van toen. Inmiddels luidt het devies al jaren: ga zo snel mogelijk uit het voertuig!”

In oudere auto’s zat een luchtbel in het voertuig, weet Van Huijkelom. Daardoor kon je wachten tot het voertuig op de bodem stabiliseerde, om vervolgens de deur of het raam open te doen. „Nieuwere auto’s hebben geen luchtbel meer, omdat ze snel volstromen via de airco-installatie.”

Direct de auto verlaten dus, als het voertuig nog drijft. Dat laatste doet een gemiddelde auto ongeveer één minuut. Als het water de onderkant van de ramen bereikt, begint de wagen te zinken.

Gordel af

Wat je als eerste doet? In ieder geval niet de hulpdiensten bellen. Dat kost te veel tijd. Van Huijkelom: „Doe eerst bij jezelf en eventuele passagiers de gordels af. Vervolgens moet je via het raam naar buiten. Deuren opendoen? Geen optie. Want de tegendruk van het water is te groot. Als de bediening het nog doet, kun je het raam openen. Zo niet, dan moet je het raam stukslaan met een lifehammer. Zorg dat deze daarom binnen handbereik ligt. Of: bevestig de hamer aan het plafond. Zelf heb ik er een aan mijn sleutelhanger. Onder in het dashboardkastje leggen is zeer onverstandig, omdat je dan moet zoeken.”

Volgens de instructeur is een veiligheidshamer in de auto een must. Je moet er volgens hem van uitgaan dat ramen en deuren niet meer opengaan. „De klap op het water is keihard. Als je vijftig rijdt, kun je die vergelijken met een smak van een auto die valt van 11 meter hoog. En geloof mij: dan is er niet veel meer van de auto over.”

Paniek

Wat je vooral niet moet doen als je in het water terecht komt, is in paniek raken. De stressreactie zorgt er namelijk voor dat je niet meer helder kunt nadenken en vergeet de juiste beslissingen te nemen. Niet in paniek raken is makkelijker gezegd dan gedaan, weet de instructeur uit ervaring met cursisten. „De situatie al een keer beleven tijdens een cursus kan helpen – al krijgen we de situatie nooit levens-
echt nagebootst. In de praktijk zijn er vast een paar die rustig blijven, maar bij velen overvalt de paniek hen. Je kunt er weet ik hoeveel boeken over lezen, maar dat helpt zulke personen maar beperkt.”