Dat kan. We kennen in Nederland een unieke regeling om ontheven te worden van de verzekeringsplicht. De “Regeling gemoedsbezwaarden” is bedoeld voor mensen die vanwege hun geloof of levensovertuiging niet verzekerd willen worden voor bijvoorbeeld zorgkosten of pensioen. In plaats van de zorgverzekeringspremie moet er dan wel een vervangende belasting betaald worden.

Bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) kan een ontheffing van de premieplicht aangevraagd worden. Dat moet voor alle gezinsleden gebeuren. Kinderen vanaf 18 jaar moeten zelf een ontheffing aanvragen. Een verkregen ontheffing heeft niet alleen betrekking op de zorgverzekeringsplicht, maar ook op alle andere (werknemers) verzekeringen, zoals de WW en ook op de pensioenregeling, de AOW.

Ingezoomd op de zorgververzekering: na verkregen ontheffing worden de zorgkosten niet meer vergoed door een zorgverzekeraar en er bestaat uiteraard ook geen recht op zorgtoeslag. In plaats van de te betalen premies, moet er een extra belasting betaald worden. Dat bedrag is net zo hoog als de premies die anders betaald zouden worden.

Deze belastingbijdrage wordt apart gezet op een speciale rekening die u toegewezen krijgt vanuit de SVB. Met het opgebouwde saldo kunnen gemaakte zorgkosten weer vergoed worden. Maar: dan gaat het alleen om de zorgkosten die vallen onder het basispakket van de Zorgverzekeringswet. Die zorg had u dus ook gekregen als u ‘normaal’ verzekerd zou zijn geweest. Andere zorgkosten, worden niet vergoed. Let wel: het opgebouwde saldo kan alleen gebruikt worden voor de kosten van medische zorg. Het kan niet voor andere bestemmingen worden aangewend

Wat zijn de gevolgen voor andere regelingen? Wat gebeurt er bij pensionering? Bij het bereiken van de AOW-leeftijd ontvangt u een uitkering Gemoedsbezwaarden. Deze is gelijk aan de hoogte van de wettelijke AOW-uitkering. Oftewel: het heet anders, voor de rest is het hetzelfde. Na een ontheffing bij de SVB wordt de vrijstelling doorgegeven aan het UWV met het oog op de werknemersverzekeringen. U heeft dan geen recht meer op een werkloosheids- of arbeidsongeschiktheidsuitkering.

Rijdt u een motorvoertuig? Dan moet u ook ontheffing vragen voor de verplichte WA-verzekering. U betaalt jaarlijks een bedrag aan het Fonds Middelen Gemoedsbezwaarden. Veroorzaakt u schade bij een ander? Dan kan het fonds dit vergoeden. Schade aan uw voertuig wordt niet vergoed.

Tot slot nog wat getalsfeitjes. Het aantal geregistreerde gemoedsbezwaarden in Nederland bedraagt iets meer dan 12.000. Het gaat dan om ruim 3600 huishoudens. In 2020 werd er 11,5 miljoen euro door gemoedsbezwaarden bijeengebracht en werd er ruim 6 miljoen uitgekeerd aan zorgkosten. Op alle ‘rekeningen’ voor gemoedsbezwaarden staat 36 miljoen euro.

De auteur is coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij de RMU.