Arjan van Ravenhorst (29) uit Ederveen is een actieve en fitte twintiger met een druk leven. Hij werkt als betonlaborant, speelt tennis en sleutelt aan oude tractoren. Tot november 2021. Van Ravenhorst zit in zijn auto als ineens de kracht uit zijn linkerbeen wegvloeit. Met moeite weet hij thuis te komen.

Hij gaat naar de huisarts, maar die denkt dat het komt doordat Van Ravenhorst te strakke broeken draagt. Daar kan de twintiger het mee doen. Als er echter steeds meer lichaamsfuncties uitvallen, meldt Van Ravenhorst zich een dag later weer bij zijn huisarts. Die stuurt hem dit keer door naar het ziekenhuis. Na een MRI-scan moet de inwoner van Ederveen blijven. Wat blijkt: Van Ravenhorst heeft multiple sclerose (MS), een ziekte die het centrale zenuwstelsel steeds verder aantast.

Binnen een week is de Edervener verlamd tot aan zijn middel. Pas wanneer medici het plasma uit zijn bloed vervangen door kunstmatig plasma, stopt de voortgang van de ziekte. Voorlopig. Maar de aangerichte schade is niet meer te herstellen. Van Ravenhorst kan daardoor niet langer bij zijn ouders blijven wonen. Dat huis, een oude boerderij, is niet geschikt voor rolstoelgebruik. Aangezien Van Ravenhorst op zijn jonge leeftijd niet in een verpleeghuis wil, zal er dus een aangepaste woning moeten komen waar hij zich met zijn rolstoel in kan redden.

Maar de bank komt niet over de brug. Van Ravenhorst zit in de ziektewet en het is onwaarschijnlijk dat hij ooit weer zal werken. Zomaar een ton bij elkaar schrapen om een mantelzorgwoning neer te zetten op het erf bij zijn ouders, wat hij graag wil, zit er niet in. Vrienden trekken zich zijn situatie aan en starten een crowdfundingsactie om Van Ravenhorst aan een rolstoelvriendelijk huis te helpen.

Typisch

Die actie is typisch voor hoe crowdfunding bij menselijk leed in zijn werk gaat: als het vangnet van banken, verzekeringen of sociale voorzieningen tekortschiet, komen naasten in beweging. Recent heeft er een aantal van zulk soort acties plaatsgevonden (zie ”Inzamelacties in reformatorische kring”).

Die vorm van geld inzamelen groeit, overigens net als het verschijnsel crowdfunding in het algemeen, zegt Gijsbert Koren, beheerder van de website crowdfundingcijfers.nl. Exacte cijfers heeft hij niet, omdat de categorie crowdfunding bij menselijk leed te klein is om er data over bij te houden. Andere instanties hebben geen gegevens of krijgen die van Koren. Die heeft overigens wel data over andere vormen van crowdfunding, zoals voor ondernemingen en medische behandelingen.

Crowdfunding voor persoonlijke doeleinden gebeurt volgens Koren steeds vaker, omdat het effect ervan zichtbaarder is dan bij meer traditionele manieren van geven. „Wat je doet, is tastbaar, klein, persoonlijk. Geld gaat niet langer op een grote hoop, zoals vaak bij goede doelen of deurcollecten. Mensen zien dat hun bijdrage verschil maakt. Daarmee is dat concrete de sleutel tot een succesvolle actie.”

Om zo veel mogelijk giften binnen te harken, is een pakkende tekst op internet belangrijk. „Maak het niet al te somber”, adviseert Koren. „Dat wil niet iedereen lezen. Probeer een snaar te raken, waardoor mensen gaan denken: we moeten nu in actie komen.”

Een groot netwerk vergroot de kans op succes, zegt Koren. „Niemand gaat op een crowdfundingswebsite wachten op een nieuwe actie. Als je bekend bent voordat je een actie start, of als je in het nieuws bent, zullen meer mensen doneren. Denk aan de demonstrerende boer die met zijn trekker werd aangereden door een vrachtwagen op de snelweg” (zie ”Inzamelacties in reformatorische kring”).

Verbondenheid

Niet alleen de kwantiteit, maar ook de kwaliteit van een netwerk heeft invloed op de opbrengst van een geldinzamelingsactie, legt Koren uit. „Crowdfunding binnen een gemeenschap is effectief. Zeker als er sterke onderlinge verbondenheid heerst en mensen een gezamenlijke overtuiging of een gedeeld geloof hebben. Wie bij een dergelijke groep hoort, doet enthousiast mee.”

Als voorbeeld van zo’n actie binnen een hechte groep noemt Koren de campagne van We Gaan Ze Halen, met als initiatiefnemer theoloog Rikko Voorberg uit Amsterdam. Dat betrof geen inzameling om concreet iemand te helpen in een noodsituatie, maar een groep mensen. „Er kwam toen veel steun uit de achterban van deze groep, die vluchtelingen uit kampen in Griekenland naar Nederland wilde rijden.”

In het geval van Arjan van Ravenhorst, die verlamd raakte door MS, heeft de waarde van een netwerk zich bewezen, vertelt de inwoner van Ederveen. „De hechte dorpsgemeenschap heeft een belangrijke rol gespeeld in de ruim 40.000 euro die is opgehaald. Zo is er een evenement geweest waarbij loten zijn verkocht. Die actie heeft ongeveer 10.000 euro opgebracht.”

Van Ravenhorst, aangesloten bij de plaatselijke hervormde gemeente maar niet actief meelevend, verwondert zich over de inzet van mensen die hij soms niet eens kent. „Sommigen kwamen een envelop brengen. En een aannemer zei dat ik hem maar hoefde te bellen als het nodig was en hij zou allerlei werkzaamheden voor mij uitvoeren. Ik kan dat niet begrijpen. Waarom steken mensen zo veel tijd en geld in iemand die ze niet kennen?”

Voor gevers kan het lastig te achterhalen zijn of het verhaal op internet klopt. Sommige websites die crowdfunding faciliteren, controleren op fraude. Het is goed om dat als donateur ook te doen, meent Koren. „Als iemand liegt, kun je daar vrij snel achter komen. Het is buitengewoon vreemd als mensen een actie opzetten maar er is over hen of over hun actie niets te vinden op internet. Dan kun je er vanuit gaan dat het geen zuivere koffie is.”

Van Ravenhorst haalde met 40.000 euro niet zo veel geld op als hij had gehoopt. Het streefbedrag was 150.000 euro. Toch kon hij de opbrengst gebruiken voor het neerzetten van een mantelzorgwoning op het erf bij zijn ouders. Doordat de actie voor Van Ravenhorst minder opbracht dan de bedoeling was, heeft hij nu een kleiner huis dan hij in eerste instantie zou krijgen. Het kostte uiteindelijk 100.000 euro. Voor een deel heeft hij zijn spaargeld ingezet, een ander deel moet hij nog betalen. Vooralsnog heeft de inwoner van Ederveen genoeg ruimte. Maar als de ziekte doorzet, moet er een aanbouw komen.

In eerste instantie had de actie wat Van Ravenhorst betreft niet gehoeven. „Het voelde alsof ik zou moeten gaan bedelen. Daardoor was ik niet overtuigd van het plan. Maar ik kon geen kant meer op.”