De protesten in Iran houden al ruim een week aan. Ze verschillen echter van eerdere protesten. Er heerst nu een revolutiegevoel. Niet de politieke veranderingen, maar individuele vrijheid staat dit keer centraal.
Dat zegt Alireza Azami (29), een Iraanse activist in Nederland. In Iran gaan al meer dan een week duizenden mensen de straat op om hun woede te uiten over de dood van Mahsa Amini. De 22-jarige vrouw stierf vorige week nadat ze was opgepakt door de zedenpolitie, omdat haar hoofdbedekking niet voldeed aan de islamitische wetgeving. Iraanse autoriteiten zeggen dat de Koerdische vrouw aan hartproblemen is overleden; volgens betogers is ze gestorven door mishandeling.
De dood van Amini leidde tot demonstraties in meer dan 80 steden. In 30 van de 31 Iraanse provincies gaan mensen inmiddels de straat op. Demonstranten protesteren tegen de stelselmatige onderdrukking van vrouwen door het regime. Meer dan 1200 mensen zijn opgepakt bij de protesten. Er zijn vrouwen die hun haar afknippen en hun hoofddoeken verbranden. Naast betogers zijn ook journalisten en advocaten opgepakt. Demonstranten roepen om de val van ayatollah Ali Khamenei.
Alireza Azami bevestigt dat het de demonstraties door het hele land plaatsvinden. Het aantal demonstranten is niet geconcentreerd in een bepaald gebied, maar is sterk gespreid. „Door het optreden van de overheid gaan er geen duizenden mensen tegelijk de straat op. De politie jaagt met gas demonstranten uit elkaar en schiet ze zonder te waarschuwen dood. Kennissen van mij kennen iemand die is omgekomen bij de protesten. Zijn ouders hebben hem ’s nachts in het geheim moeten begraven.”
De cijfers over het aantal dodelijke slachtoffers lopen uiteen. Iraanse staatsmedia meldden maandag dat er al zeker 41 doden gevallen zijn. Activisten zeggen echter dat het om 50 doden gaat.
Het is niet de eerste keer dat Iraniërs de straat opgaan om te protesteren tegen het regime en tegen het dragen van de hoofddoek. Al 40 jaar verzetten vrouwen zich tegen deze verplichting. De protesten van nu zijn echter wel uniek, volgens Azami. „Vrouwen nemen dit keer het voortouw. Zij gaan als eersten de straat op om te protesteren voor vrijheid. Daarna volgen de mannen. Daar komt bij dat er een nieuwe generatie mensen op straat te zien is. Jongeren tussen de vijftien en twintig jaar zijn oververtegenwoordigd. Ze willen blijven protesteren totdat het regime veranderd is. Mensen hebben nu veel hogere verwachtingen dan vroeger.”
