Een maand geleden stuurde koningin Elizabeth nog haar „innigste wensen” naar de honderden bisschoppen die de Lambethconferentie in het Engelse Canterbury bijwoonden. In haar boodschap zei de koningin, die als ”Supreme governor” formeel aan het hoofd van de Anglicaanse Kerk staat, dat de conferentie bijeenkomt in een tijd van „grote behoefte aan de liefde van God, in zowel woord als daad.” Ze sloot af met enkele woorden over haar eigen geloof: „Gedurende mijn leven zijn de boodschap en het onderwijs van Christus mijn gids geweest en daarin vind ik hoop.”

Kerstboodschap

Het zijn uitspraken die Elizabeth regelmatig in het openbaar deed. Het zal de Britten wel zijn opgevallen dat haar kersttoespraken in de loop der jaren steeds persoonlijker, diepgaander en vromer werden.

In haar boodschap van 2002 zei ze: „Ik weet hoezeer ik afhankelijk ben van mijn geloof me door goede en slechte tijden te leiden. Elke dag is een nieuw begin. Ik weet dat de enige manier om mijn leven te leiden is om te proberen te doen wat goed is (…), om mijn vertrouwen op God te stellen. Ik put kracht uit de boodschap van hoop in het christelijke Evangelie.”

Billy Graham

Wie Elizabeth van dichtbij meemaakte, is dr. Gavin Ashenden, voormalig kapelaan van de vorstin. Hij schreef vorig jaar op de website van Christian Today over degenen die Elizabeths christelijke geloofsovertuiging hebben beïnvloed. Hij noemt onder meer de Amerikaanse evangelist Billy Graham. Die schreef in zijn autobiografie over een van de ontmoetingen met Elizabeth: „Ik vond haar altijd erg geïnteresseerd in de Bijbel en zijn boodschap. Nadat ik op een zondag in Windsor had gepreekt, zat ik tijdens de lunch naast de koningin. Ik vertelde haar dat ik tot het laatste moment niet wist waarover ik zou preken en dat ik bijna voor de genezing van de kreupele man in Johannes 5 had gekozen. Haar ogen glinsterden en vol enthousiasme, zoals ze af en toe kon zijn, zei ze: „Ik wou dat je dát had gedaan. Het is mijn lievelingsverhaal.”

King James Bijbel

Volgens Ashenden –die overstapte naar de Rooms-Katholieke Kerk– hebben ook de „gelovige en plichtsgetrouwe” ouders van Elizabeth een grote rol gespeeld in haar ontwikkeling. „Weinig mensen weten dat het de gewoonte van haar moeder was om elke avond aan haar beide dochters voor te lezen uit de King James Bijbel. Door de toewijding en plicht van haar moeder, raakte ze vertrouwd met de Schrift.”

Kroning

Elizabeth vervulde haar taak als formeel hoofd van de Kerk van Engeland –de Britse monarch vervult die rol sinds de zestiende eeuw, toen koning Hendrik VIII brak met Rome– nauwgezet, gewetensvol en met plichtsbesef. Eerder dit jaar kreeg ze van Justin Welby, de aartsbisschop van Canterbury en geestelijk leider van de ongeveer 80 miljoen anglicanen wereldwijd, een hoge onderscheiding voor haar werk voor en betrokkenheid bij de kerk.

Dat had ze trouwens ook beloofd bij haar kroning in 1953, dat deze zomer nog groots werd gevierd, al kon de koningin vanwege haar gezondheid veel festiviteiten niet meer bijwonen. Ze sprak destijds met een eed uit „de gereformeerde protestantse godsdienst, die door de wet was gevestigd, in stand te houden in het Verenigd Koninkrijk.”

„We weten dat ze diep geraakt was door de ceremonie en door alles waar het voor stond”, schrijft Ashenden. „Niet veel mensen zijn zich ervan bewust hoe diep christelijk de kroningsdienst is.”

Elizabeth werd gezalfd met olie, waarna de aartsbisschop uitsprak: „Zoals koningen, priesters en profeten werden gezalfd, en zoals Salomo door Zadok de priester en Nathan de profeet tot koning werd gezalfd, zo zijt gij, gezalfde, de gezegende en gewijde Koningin over de volken die de Heere, uw God, u heeft gegeven om te regeren.”

Ashenden: „Deze zalving leidde tot een persoonlijke roeping, vergelijkbaar met die van een profeet of priester. Ze heeft daaraan gehoor gegeven; deze roeping was geworteld in haar ziel en de prijs is met haar leven betaald.”

Kerkklokken

De Kerk van Engeland riep donderdagavond alle kerken, kapellen en kathedralen op vrijdagmiddag de klokken te luiden. Ook is er een condoleanceregister geopend op de website van de Church of England.

Aartsbisschop Justin Welby stuurde donderdag meteen na de bekendmaking van het overlijden van de 96-jarige vorstin een brief aan alle leiders (primaten) van de wereldwijde anglicaanse gemeenschap, waarin hij de koningin een „trouwe christelijke discipel” noemde. „Hare Majesteit leefde haar geloof elke dag van haar leven. Haar vertrouwen in God en diepe liefde voor Hem waren fundamenteel in de manier waarop ze haar leven leidde – uur na uur, dag na dag.”