Het schrijven was bijzonder urgent, want het zag ernaar uit dat een nucleaire deal met de Islamitische Republiek nog slechts een kwestie van tijd was. Er lag een concept op tafel, waarvan de laatste details nog door Washington en Teheran werden bestudeerd.

Inmiddels lijkt de reactie van Iran van donderdagnacht op de voorstellen de zaak weer enigszins op losse schroeven te zetten. Hoewel nog niet precies duidelijk is wat het Iraanse antwoord behelst, betitelde het Witte Huis die al direct als „niet constructief.”

Hoe dan ook is de kans op een nieuw akkoord momenteel groter dan ooit. Niet voor niets belde de waarnemend premier van Israël, Yair Lapid, daarom woensdag met president Biden om zijn grote zorgen te uiten. Lapid ontbood zelfs zijn politieke rivaal, oppositieleider Benjamin Netanyahu, om hem van de laatste ontwikkelingen op de hoogte te stellen.

De Israëlische briefschrijvers, verenigd in het Israël Defensie en Veiligheid Forum, zijn afkomstig uit alle onderdelen van de krijgsmacht, het veiligheidsapparaat, militaire gelederen en uit de academische wereld.

„Gebaseerd op onze collectieve ervaring en inschatting geloven wij dat zo’n deal catastrofaal is voor de Amerikaanse, Israëlische en wereldwijde vrede en veiligheid. Om een groot aantal redenen”, aldus het schrijven.

Vanzelfsprekend is de belangrijkste reden dat de overeenkomst onvoldoende garanties biedt om Iran van het ontwikkelen van een kernwapen te weerhouden. Opmerkelijk genoeg zeggen de auteurs dat Teheran pas in 2031 een beperkt nucleair arsenaal operationeel zou kunnen hebben. Dat is in tegenspraak met eerdere inschattingen van veiligheidsdiensten, die steeds waarschuwden dat de Iraniërs al veel eerder over een atoombom kunnen beschikken.

Wat de opstellers echter meer zorgen baart, is een onvermijdelijke wapenwedloop in het Midden-Oosten. Vooral Saudi-Arabië en de Golfstaten zullen volgens hen alles in het werk stellen om de nucleaire dreiging van Iran op een soortgelijke manier het hoofd te bieden.

Bovendien waarschuwen de Israëlische experts dat Iran binnenkort over enorme nieuwe geldstromen zal beschikken als de internationale sancties tegen het land zullen worden opgeheven, als onderdeel van de atoomdeal. Die fondsen zal Teheran volgens hen deels gebruiken om radicale bondgenoten in de regio verder te versterken.

Biden zou er goed aan doen het huidige concept nog eens grondig tegen het licht te houden. Anders is de kans groot dat de Verenigde Staten vroeg of laat met voldongen feiten worden geconfronteerd. Het voorbeeld van Noord-Korea laat zien dat dat niet denkbeeldig is.

Israël heeft de VS nadrukkelijk gevraagd de militaire optie open te houden. De Israëlische stafchef Aviv Kochavi heeft de defensietop al opdracht gegeven nieuwe plannen uit te werken om Iran aan te vallen, mocht dat nodig zijn.