Geld voor renovatie Duitse kerken
Ondanks de coronacrisis heeft Stichting tot behoud van kerkelijke monumenten (KiBa) van de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) in 2021 nog voor bijna 1,3 miljoen financiële ondersteuning kunnen verlenen aan renovatieprojecten.
Dat blijkt uit het recent verschenen jaarverslag over 2021 van de stichting. Het bedrag omvat ook giften van donateurs en ondersteunende stichtingen. In totaal zijn er 88 renovatieprojecten ondersteund door heel Duitsland. De werkzaamheden varieerden van het herstel van een klokkentoren uit 1963 tot en met de volledige renovatie van een kerkgebouw uit de dertiende eeuw.
Betrokkenheid
Stichting KiBa ontving in 2021 ruim 1,7 miljoen euro aan donaties, schenkingen en collecten. Met een kapitaal van 30 miljoen euro staat ze er financieel goed voor.
Toch blijken de rente-inkomsten uit het eigen vermogen niet voldoende om alle kosten te dekken. Daarnaast heeft de coronacrisis de betrokkenheid bij de kerk en ander religieus erfgoed niet vergroot. Volgens de stichting is dit terug te zien in teruglopende collecte-inkomsten en verminderde ondersteuning vanuit de kerken van de verschillende deelstaten.
In het verslag klinken zorgen over de afnemende ledenaantallen van de Duitse kerken en de invloed hiervan op de toekomst van de stichting. Niettemin spreekt het verslag dankbaarheid uit voor het feit dat de stichting opnieuw een „waardevolle bijdrage” kon leveren aan het behoud en de bevordering van geloofscultuur, „want afnemende ledenaantallen doen niets af van de kracht van de kerk.”
Juist omdat KiBa de kerk ziet als meer dan hout, steen en beton, zet ze zich in voor het behoud van monumentale kerkgebouwen. „We hebben ruimte nodig om te leven. Wat het woonhuis is voor het individu, dat is de kerk voor de stad of het dorp. De plaats waar we wonen is meer dan een dak boven het hoofd. Het is een afspiegeling van ons leven”, aldus Ralf Meister, voorzitter van Stichting KiBa, in het voorwoord van het jaarverslag.
Overstroming
Speciale aandacht heeft het verslag voor de gevolgen van de overstromingen in het Ahrdal vorig jaar zomer. Niet alleen woonhuizen en infrastructuur, maar ook religieus erfgoed liepen toen grote schade op.
Op 15 juli 2021 stond het water ruim een meter hoog in de Maarten-Lutherkerk in Bad Neuenahr. Het volledige kerkinterieur, de concertvleugel en het positief (klein pijporgel) gingen verloren. Hoewel de bouwkundige stabiliteit van de kerk niet was aangetast, had het water ernstige schade aan de fundering en de muren veroorzaakt. Het bleek nodig de kerk tot een hoogte van ongeveer twee meter volledig te strippen.
Mislukte restauratie
In het jaarverslag is ook een rapportage van Stichting Orgelklang opgenomen. Deze nevenstichting van KiBa zet zich in voor het behoud van historische orgels in Duitse kerken.
In 2021 werden er vijftien projecten gefinancierd voor ruim 160.000 euro. Zo werd het grote barokorgel van de Sint-Severuskerk in Otterndorf geïnspecteerd en uitgebreid gedocumenteerd ter voorbereiding op een grondige restauratie, die dit jaar begonnen is. Vanwege schimmel en schade door een mislukte restauratie in 1936 was het instrument in slechte staat. De geschiedenis van het orgel gaat terug tot de Renaissanceperiode, met een eerste orgel van de hand van Matthias Mahn in 1553. Voor zijn herbouw in 1742 gebruikte Dietrich Christoph Gloger complete pijpen en registers van het eerdere instrument. In 2024 moet het orgel weer in gebruik genomen worden.