Het idee was goed. Een app op de telefoon installeren die planten herkent. En daarmee als leek op het gebied van flora de Noord-Hollandse duinen ingaan om mooie orchideeën te spotten en op naam te brengen. Het plan leek goed te gaan werken op de parkeerplaats Woudweg tussen Egmond en Bergen. Naast de zojuist geparkeerde auto staat een plant met prachtige paarse bloemen in de berm. De telefoon komt tevoorschijn en de thuis geïnstalleerde app Planto start op. Je richt de camera op het paarse bloemetje, wacht een paar seconden, en ziedaar: de naam ”slangenkruid” komt op het scherm te staan. Inclusief informatie dat de plant vooral groeit in kalkrijke duinen.

Iets verderop staat een opvallend hoog exemplaar met gele bloemen. Het proces herhaalt zich. Het blijkt om de gewone teunisbloem te gaan, een plant die wel 1,5 meter hoog kan worden. Hij wordt ook wel nachtkaars of vierentwintiguursbloem genoemd omdat een bloem maximaal 24 uur bloeit. Ook kleine plantjes brengt de app feilloos op naam. Tussen de grasblokken van de parkeerplaats groeit de gewone reigersbek. De app vertelt er keurig bij dat het om een plant gaat die veelal in de duinen voorkomt. Voor de gebruiker een teken dat de app het wel eens goed zou kunnen hebben.

Het wordt tijd om de fiets van de fietsendrager te halen en op pad te gaan. Parkeren is gratis, maar er is wel een duinkaart nodig om het Noordhollands Duinreservaat te bezoeken. Die kost twee euro per persoon. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis. Eigenaar PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland gebruikt de opbrengsten om de duinen te beheren.

Vaartje

Het eerste stukje fietspad bestaat uit klinkertjes. Even verderop is de Woudweg geasfalteerd. Voor een fietser zonder elektrische ondersteuning kost het beklimmen van een duin wat moeite. Maar daarna gaat het met een behoorlijk vaartje het geasfalteerde fietspad af. Ho, wacht! Daar ligt een vennetje. Het lijkt wel of er orchideeën staan. Vol in de remmen dus. Dat levert protest op van achteropkomende fietsers die met hun e-bike nog een tandje harder gaan dan de journalist.

Ook als de fiets eenmaal geparkeerd staat op het uiterste randje van het fietspad, is het uitkijken geblazen voor voorbijzoevende fietsers. Het lijkt hier wel een soort snelweg voor fietsers dwars door de duinen.

De mooie plantjes om het vennetje maken veel goed. De paarse orchideeën die hier veelvuldig staan, blijken rietorchissen te zijn, een soort die vrij algemeen voorkomt. Iets verderop staat warempel nog een andere soort: een moeraswespenorchis. Stichting Duinbehoud meldde vorig jaar dat het goed gaat met de wilde orchideeën in de duinen.

Als je eenmaal de slag te pakken hebt, wordt het een sport om wat zeldzamere soorten te ontdekken. Sommige namen vertellen al wanneer dat niet zo is: gewoon biggenkruid, gewone hoornbloem, gewone rolklaver, hele gewone soorten. Ook duizendblad, kleine ratelaar en bosaardbei blijken vrij algemeen voor te komen. Maar de duinroos en de gewone vleugeltjesbloem zijn –ondanks hun gewone namen– toch zeldzaam.

Hoog tijd om weer verder te gaan naar fietsknooppunt 8, midden in Bergen aan Zee. De zee is te zien, maar de route is nog lang. Eerst maar eens een fiks stuk parallel aan het strand naar het noorden fietsen. Dat blijkt een prachtige en afwisselende tocht te zijn. Eerst een stuk door het bos. Daarna worden fietsers gewaarschuwd voor ”Overstekend duin”, ofwel zand op het fietspad. Eigenaar Staatsbosbeheer probeert de stuivende duinen weer terug te krijgen in het gebied.

Even later gaat het pad van brede betonnen platen door een vrij kale vlakte. Hier woedde in 2009 een vernietigende duinbrand. Zo’n 150 hectare natuur ging in vlammen op en uit voorzorg werden 550 inwoners van Schoorl geëvacueerd. Eenzaam staat een plantje met een mooie bloem te wiegen in de wind. De app vertelt dat het een wilgenroosje is.

Knooppunt 46 ligt in de buurt van strand­afslag Schoorl aan Zee. Het is hier druk en dus onaantrekkelijk om de zee van dichtbij te bekijken. Met een beetje moeite zijn er buiten het vakantieseizoen ook plekken te vinden waar bijna niemand te zien is. Een stukje lopen is daarvoor wel noodzakelijk.

Bij Camperduin is het in één keer gedaan met de duinen. Ze maken plaats voor een open weidelandschap dat tegen de zee wordt beschermd door de Hondsbossche en Pettemer Zeewering. Tussen 2013 en 2015 is 35 miljoen kubieke meter zand opgespoten om de zeewering sterker te maken. Het levert een mooi fietspad door een smalle duinenstrook op. De brede lathyrus bloeit er volop. De plant is eigenlijk een sierplant, maar is op deze plaats verwilderd.

Polder

Het is tijd om langzamerhand weer terug te keren naar het beginpunt. Dat gaat via de Harger- en Pettemerpolder. Het wemelt er van de vogels. Na de droge duinen van Schoorl zorgt dit natte gebiedje dat de tocht niet saai wordt.

Eenmaal weer terug in de duinen, is er weer meer aandacht voor de planten. Het zandblauwtje en het geel walstro zijn echte zandliefhebbers en komen vrij algemeen voor. Verderop worden fietsers gewaarschuwd voor zandhagedissen, die het betonnen fietspad een heerlijke plek vinden om te zonnen. Helaas lijkt de waarschuwing niet veel te helpen, want een paar honderd meter na het waarschuwingsbordje ligt een platgereden zandhagedis op het fietspad.

Geen wonder, het is hier echt filerijden met de vele toeristen. Het lijkt overdag niet mogelijk om een halve kilometer te fietsen zonder iemand tegen te komen. De elektrische fiets heeft de overhand. Wie die niet heeft, gaat zeker zweten als de zoveelste duin beklommen moet worden.

Na knooppunt 48 is dat wel zo’n beetje voorbij. De tocht gaat dwars door Bergen, een toeristisch dorpje waar het aardig druk is.

Het laatste stukje van de tocht gaat door een weidegebiedje waar het weer lekker rustig is. Planten herkennen lukt niet meer, want de accu van de telefoon is leeg. Heel erg is dat niet, want ook de accu van de fietser is na al dit reliëf redelijk leeg.

www.pwn.nl/noordhollands-duinreservaat


www.staatsbosbeheer.nl/uit-in-de-natuur/locaties/schoorlse-duinen