Als Sander niet aan het studeren is, vind je hem wel aan het werk op het melkvee- en pluimveebedrijf van zijn vader. Al van jongs af aan wil hij boer worden. „Het zit in mijn bloed”, zegt de vierdejaarsstudent aan Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. „Prachtig om de hele dag op het land en met de dieren bezig te zijn.”

Als kind werkte Sander ook al mee op de boerderij in het Friese De Hoeve, met 120 melkkoeien en 44.000 scharrelvleeskuikens. Drie jaar geleden trad hij in de maatschap, waar ook zijn vader, oom en neef in zitten. Met één doel voor ogen: straks zelf het bedrijf voortzetten.

Dat wordt allemaal „onzekerder” nu veel veehouderijen moeten verdwijnen, erkent hij. „Ik vraag me af wat wij als bedrijf moeten. Worden we uitgekocht, mogen we blijven?” Eén ding heeft hij helder voor ogen: „Ik wil hoe dan ook boer worden.”

De kabinetsplannen vallen ook „rauw op het dak” van Sanders studiegenoot en vriendin, Alie Visser. „De plannen zijn erger dan ik had verwacht. Die krimp gaat wel heel ver.” De gevolgen voor haar toekomstplaatje vindt ze lastig in te schatten. „Er zou zogenaamd een toekomstperspectief komen, maar de boeren weten nog niets. Stikstofdoelen op een kaartje zeggen niks over wat dit voor ons bedrijf betekent.”

Optimistisch

Alie was er aan het begin van de studie nog niet helemaal zeker van of de agrarische sector iets voor haar was. Wel draaide ze al geregeld mee op het melkveebedrijf van haar ouders. Door de studie begon ze het boerenwerk steeds leuker te vinden.

Nu ook zij weet dat ze in de agrarische sector wil werken, gaat ze door de kabinetsplannen niet bij de pakken neer zitten. „Ik blijf graag een optimistische denker”, zegt ze. Zo haalt ze hoop uit het protest van bijvoorbeeld het provinciebestuur in Friesland, dat de plannen vorige week onacceptabel noemde. „Ze zijn ook onhaalbaar: al zou de overheid bedrijven uitkopen, dan nog gaat ze die stikstofreductie niet halen. Er zijn ook andere uitstoters.”

Spelregels

„Onwerkelijk”, noemt Sander de aangekondigde inkrimping van veehouderijen. „De overheid kan niet eens aantonen dat de stikstof die wij uitstoten daadwerkelijk in natuurgebieden terechtkomt. Wij hebben een vergunning van de natuurbeschermingswet, maar Schiphol bijvoorbeeld niet. En die mag gewoon door.”

Hij kan ook haast niet geloven dat het de boerderijen zijn die de natuur aantasten. „Ik vraag me echt af of het wel zo slecht gaat met al die natuurgebieden. Als ik hier rondfiets, zien ze er prachtig uit: mooie groene velden vol leven.”

Sander is best bereid om het boerenbedrijf verder te verduurzamen, maar „de rekening moet wel betaald worden. Door alle onzekerheid wordt investeren in je bedrijf een nog moeilijkere keuze. Voor hetzelfde geld staan ze volgend jaar aan je deur met de boodschap dat je wordt uitgekocht. Je bent eigenlijk een spel aan het spelen waarvan de spelregels constant veranderen.”

Voorlopig gaat de student ervan uit dat zijn droombaan door kan gaan. Al zal hij misschien minder vee per hectare kunnen houden dan de generatie voor hem. „Ik ga het boerenleven niet inruilen voor een kantoorbaantje.”

Stress

Alie leerde van huis uit: als je boer wilt worden, zul je moeten meeveren met de regelgeving, of dat nu leuk is of niet. „Natuurlijk doen we mee aan boerenprotesten. Maar als je je grote zorgen maakt, levert dat uiteindelijk alleen maar meer stress en minder werkplezier op. Belangrijk is om je vak met passie te blijven beoefenen.”

Omdat haar broers waarschijnlijk het bedrijf van haar ouders zullen overnemen, gaat Alie na haar afstuderen elders op zoek naar een baan binnen de agrarische sector. Later kan ze misschien samen met Sander een bedrijf runnen.

Als een eigen boerenonderneming geen optie blijkt, ziet de Friese student ook andere mogelijkheden om binnen de agrarische sector aan de slag te gaan. „Daar liggen mijn gevoel, kennis en passie.” Alternatieven zijn bijvoorbeeld een baan bij een voerleverancier, veespecialist, inkoopbedrijf voor boeren of een bank.