Bijbelteksten vlogen de agenten bij tijd en wijle om de oren. Rechercheurs die afgelopen jaar complotdenkers aan de tand voelden, vonden nogal eens christenen tegenover zich in de verhoorkamers.

Neem Dieuwke P. uit Terneuzen, lid van een koor en een Bijbelstudiegroep. De Haagse politierechter veroordeelde haar vorig jaar mei tot zes weken cel, waarvan vier weken voorwaardelijk. In april 2021 had de Zeeuwse vijftiger een zelfgemaakt filmpje in een openbare chatgroep op berichtendienst Telegram geplaatst. In het filmpje verbrandt ze in een vuurkorf een Nederlandse vlag waarop onder meer staat: ”Van Dissel is sado pedo”. Haar video was een reactie op een bericht waarin wordt opgeroepen om RIVM-baas Jaap van Dissel op diens verjaardag te trakteren op „bakstenen.”

Of neem Max van den B., de jongeman die tijdens een coronademonstratie vertelde dat hij „elke dag” bidt en in de Bijbel leest en die actief was als evangelist. Van den B. stond een halfjaar geleden met een fakkel te zwaaien bij de woning van D66-leider en bewindsvrouw Sigrid Kaag en schreeuwde dreigende teksten naar haar. „Wij willen niks met Klaus Schwab te maken hebben in dit land. Wij willen geen World Economic Forum. Stop de massamoord, stop de Derde Wereldoorlog.”

En dan Reinier H. uit Dordrecht, die zich als ook christen afficheert. De zeventiger had een filmpje verspreid waarin premier Rutte, minister Hugo de Jonge en RVIM-baas Van Dissel met een strop om de nek in oranje overalls waren afgebeeld. De suggestie wordt gewekt dat ze worden opgehangen, waarbij in beeld komt: ”Eindelijk hun verdiende straf!!”. Reinier H. kreeg enkele weken celstraf.

Alle drie christenen dus. Maar er is meer dat Dieuwke P., Max van den B. en Reinier H. met elkaar verbindt. Allemaal lieten ze zich inspireren door de Bodegravengroep. Drie van de vier hoofdrolspelers uit die club van complotdenkers moeten zich vrijdag verantwoorden voor de Haagse rechtbank. Het gaat om Joost K., Wouter R. en Hans de M. Een vierde spilfiguur, Micha K., zit vast in Noord-Ierland. Hij moet waarschijnlijk later voor een Nederlandse rechter verschijnen.

Diepreligieus

Van de vier leidende figuren in de Bodegravengroep presenteren er zich twee als christelijk. Zo verzorgde de evangelicale Hans de M. uit Krimpen aan den IJssel op zijn website weesdeweerstand.nl Bijbelstudies. De M. doopte Wouter R., die zichzelf in 2021 in een interview met het Reformatorisch Dagblad (RD) als „wedergeboren christen” omschreef. Micha K. vergeleek zichzelf min of meer met de Bijbelse profeet Micha.

Justitie is bezorgd over de aantrekkingskracht die de vier complotdenkers uitoefenen dan wel uitoefenden op andere christenen, zowel uit evangelicale als reformatorische hoek. Een „aanzienlijke minderheid” van de achterban van de Bodegravengroep bestaat uit mensen die zich beroepen op het christelijk geloof, zei het Haagse openbaar ministerie vorig jaar tegen het RD. Bij de recherche verklaren deze complotdenkers meermalen „diepreligieus” te zijn. Niet zelden smeden ze christelijke noties en complottheorieën tot een eigen verhaal.

Diverse christenen zijn vatbaar voor opmerkingen die de Bodegravengroep maakt over bijvoorbeeld de strijd tussen licht en duister of over satan. Justitie ziet dat in onlinegesprekken Bijbelteksten worden aangegrepen om in opstand te komen tegen de overheid.

Zwervend bestaan

Via hun groepen ”Bataafse Republiek” en ”Bataafs Nieuws” op Telegram wist de Bodegravengroep medio 2021 zo’n 13.000 volgelingen achter zich te krijgen. De contacten verliepen veelal online, maar sommige leden zochten elkaar op tijdens fysieke bijeenkomsten.

Fans vereerden de leiders van de Bodegravengroep met zogeheten love stones, beschreven stenen. Tal van betogers, die vrijlating van de gedetineerde Wouter R. eisten, liepen rond met buttons met daarop de tekst ”Free Wouter”. Wouter R. leidde de maanden voor zijn arrestatie in juni 2021 een zwervend bestaan, om uit handen van de politie te blijven. Sympathisanten doneerden geld.

Hans de M., Wouter R., Joost K. en Micha K. verspreidden vanaf 2020 op internet ongefundeerde verhalen over een satanisch pedonetwerk dat ooit actief was in de regio Bodegraven. Aanvankelijk waren de verdachten actief via de site weesdeweerstand.nl.

Joost K., afkomstig uit Bodegraven, beweert dat hij is misbruikt door RIVM-baas Jaap van Dissel. Volgelingen legden vorig jaar zelfs bloemen op een begraafplaats in Bodegraven om de zogenaamde slachtoffers dan wel getuigen van het pedonetwerk te gedenken. De gemeente zag zich genoodzaakt een noodverordening in te stellen rond de begraafplaats.

Zeker in 2021 gingen Micha K., Joost K. en Wouter R. vol op het orgel. In hun zogeheten Red Pill Journals (uitzendingen op internet) spuiden ze onophoudelijk allerlei ongefundeerde beschuldigingen. Die komen hen letterlijk duur te staan. Vorige maand veroordeelde een rechter in Den Haag het drietal tot een schadevergoeding van 210.000 euro aan de gemeente Bodegraven. Spijtoptant Hans de M. figureerde overigens niet in de Red Pill Journals.

Chaos

Justitie klaagt Joost K., Wouter R. en Hans de M. aan voor opruiing en bedreiging. De Bodegravengroep, die zich in heftige bewoordingen keerde tegen coronamaatregelen en vaccinatie, nam onder meer RIVM-baas Jaap van Dissel op de korrel. Zo zei Joost K. in april 2021 tijdens een Red Pill Journal: „Er moet gewoon chaos komen, want het is alle reden om chaos te gaan maken en dingen kapot te gaan maken. Ja, want het is gewoon een duivels dilemma dat is gecreëerd door Jaap van Dissel. Overal waar deze man komt zie je duivelse dilemma’s (…) Die man is een duivels dilemma, dus wie geeft hem zijn welverdiende nekschot, die is een held.”

Op de aanklacht tegen internetpastor Hans de M. staat onder meer zijn oproep tot het ontvoeren en vermoorden van minister De Jonge. „Deze gast mag helemaal niet vrij rondlopen”, spuwde De M. op zijn site weesdeweerstand.nl zijn gal over de bewindsman. „De eerste keer dat je hem ziet in Den Haag of waar dan ook, pak hem. Douw hem in je auto, douw hem in je kofferbak. Afvoeren. (…) Deze smerige, gore dokter Mengele, moorddictator, moet opgeruimd worden.”

Het bleef niet bij ophitsende taal en dreigementen vanachter het toetsenbord. De Bodegravengroep inspireerde mensen tot criminele daden, ziet Justitie. Eerder wees een officier van justitie erop dat er een „rechtstreekse link” bestaat tussen Joost K. en een aanslag vorig jaar augustus met brandbommen in het huis van de Groningse journalist Willem Groeneveld. Joost K. raakte online in discussie met Groeneveld en omschreef hem als een „hoernalist” en „een heel misdadige journalist die nog erger is dan de hele NSB in de Tweede Wereldoorlog.” De twee dertigers die verdacht worden van de aanslag „hebben onderling contact gehad over wat Joost K. had gezegd” over Groeneveld.

Ook Yavuz O., die verdacht wordt van het beramen van een moordaanslag op premier Rutte, was geïnspireerd door de Bodegravengroep. „Ja ik was op zoek naar een wapen en als ik daaraan was gekomen dan had ik een terroristische aanslag gepleegd”, verklaarde O.

Alleen al het OM in Den Haag behandelde in coronatijd enkele tientallen zaken tegen complotdenkers. Niet vanwege hun theorieën, wel om bijvoorbeeld bedreigingen.

Stoornis

Lijden de verdachten die vrijdag terechtstaan aan een stoornis? Wouter R. en Joost K. zijn afgelopen tijd onderzocht in het Pieter Baan Centrum (PBC).

Advocaat mr. Peter Plasman wil desgevraagd niet kwijt of er een stoornis is vastgesteld bij zijn cliënt Joost K. Wel stelt Plasman dat het PBC adviseert K. te laten behandelen; zij het in een open setting, dus niet achter slot en grendel in een tbs-kliniek. K. wil aan zo’n behandeling meewerken, zegt zijn raadsman. Intussen gelooft K. nog steeds dat hij slachtoffer was van een satanisch pedonetwerk in Bodegraven. „Dat staat voor hem onwrikbaar vast.” K. heeft spijt van zijn opruiende gedrag, zegt Plasman. „Hij bekent dat hij volledig fout was.”

Deskundigen achten een tbs-behandeling voor Wouter R. „niet noodzakelijk”, zegt zijn raadsman mr. Max Vermeij desgevraagd. R. lijkt niet bepaald schuldbewust. „Ik zeg niet dat hij geen spijt heeft, ik zeg ook niet dat hij wel spijt heeft. Wouter R. probeerde zaken aan de kaak te stellen, maar stuitte op een betonnen muur van meters dik. Mijn cliënt ziet nu in dat hij op dood spoor zit, hij gaat daar niet in door.”

Hans de M., de enige van de drie verdachten die op vrije voeten is, trok in december het boetekleed aan. „Ik vind het erg dat mensen zich door mij bedreigd hebben gevoeld. Het ergst vind ik dat mijn gedrag in verband wordt gebracht met het christelijk geloof. Je kunt op je knieën gaan en God om vergeving vragen.”

Wie nu De M.’s site weesdeweerstand.nl aanklinkt, stuit op de tekst: ”Deze website is opgeheven”. Er staan louter nog Bijbelteksten op en enkele video’s met liederen van een Amerikaanse gospelzangeres.