„We voelen ons zo gebruikt, zo misleid, zo om de tuin geleid”, vertelt Jannie Pietersen donderdag. De 68-jarige vrouw woont met haar 70-jarige man op de Veluwe. Het echtpaar behoort tot de reformatorische kring. Ze vertellen hun verhaal om anderen te waarschuwen voor de listige trucs van criminelen.

Helpdesk

In huize Pietersen gaat woensdag om 12.15 uur de telefoon, een vaste lijn. Jannie Pietersen neemt op. „Een man stelde zich voor als medewerker van de fraudehelpdesk van de Rabobank. Hij sprak goed Nederlands, al hoorde ik wel een buitenlands accent. „Mevrouw Pietersen”, zei de man, „wij zijn bezig om criminele acties te bestrijden. Wij merkten zojuist dat er van uw rekening 450 euro naar België is overgemaakt.””

Jannie Pietersen: „Ik dacht, hé, wat raar. Ik heb geen geld naar België overgemaakt.” Intussen luistert Jannies man mee, later zet ze de telefoon op de luidspreker.

Goede vraag

Hoewel Jannie Pietersen aanvankelijk „argwanend” is, weet de crimineel aan de telefoon haar op „doortrapte” wijze toch in te palmen. „De man zei: „We willen paal en perk stellen aan dit soort criminaliteit. Zometeen gaan we uw rekening veilig stellen.” Hij hield een heel verhaal. Zo vroeg hij bijvoorbeeld: „Weet u wat malware is? Daar zijn criminelen heel actief mee.” Ik reageerde daar niet echt op. Al wist ik wel ongeveer dat malware iets fouts is. (malware is kwaadaardige software, JV) De zogenaamde Rabobank-medewerker gaf ook nog aan: „U weet toch dat je nooit je pincode of wachtwoorden moet geven?” Ik zei: „Ik weet niet of ik uw telefoontje kan vertrouwen.” Waarop hij reageerde: „Dat is een goede vraag.””

De crimineel wijst haar er vervolgens op dat zijn telefoonnummer zichtbaar is in haar telefoon. „Hij zei: U kunt dat nummer vergelijken op internet.” Jannie Pietersen pakt haar mobiele telefoon erbij en surft op aanwijzen van haar zogenaamde helper naar contactgegevens op de website van de Rabobank. „Dat telefoonnummer kwam precies overeen met het nummer waarmee de man me had gebeld. Dat wekte vertrouwen.” Criminelen beschikken dus over tactieken om namens andermans nummer te bellen.

Signeercode

De zogenaamde Rabobankmedewerker laat de Veluwse vrouw vervolgens weten dat zijn collega van de ICT-afdeling van de Rabobank spoedig zal bellen om haar bankrekening „veilig te stellen.”

Intussen logt ze thuis op haar computer in op haar Rabobank-account. Een kwartier later rinkelt opnieuw de telefoon. Nu hangt de zogenaamde ICT-man van de Rabobank aan de lijn. „Met hem heb ik wel een uur gesproken.” De crimineel krijgt haar stapje voor stapje zover dat hij via een hulp-op-afstandprogramma haar computer overneemt. Kennelijk weet hij zo een digitale verdedigingsmuur uit te schakelen.

Jannie Pietersen, dan nog altijd denkend dat een hulpvaardige Rabobank-medewerker haar voor rampspoed wil behoeden, geeft de zogenaamde ICT’er een zogeheten signeercode door die nodig is om geld over te maken. „De man loog dat hij opnieuw had ontdekt dat er geld van onze rekening werd gehaald en dat hij snel wilde handelen om verdere financiële schade te voorkomen.” Jannies man: „De man kon onze rekeningen bekijken. Hij noemde allerlei bedragen.”

Opgelicht

Na een uur overleg is de gestreste vrouw het zat en legt ze de hoorn erop. Luttele momenten daarna belt een échte medewerker van de Rabobank naar huize Pietersen. Zijn boodschap hakt er keihard in. Hoe kan het dat zojuist een spaarrekening van de familie Pietersen is opgeheven en waarom is er ineens zo’n 30.000 euro van hun bankrekening gehaald?

Dan dringt het tot het echtpaar door dat ze zijn opgelicht door criminelen. Jannie Pietersen: „Gelukkig is woensdagmiddag rond half zes het meeste geld weer teruggeboekt. Al weet ik nu nog niet precies hoe dat precies is geregeld. Mijn hoofd zit zo vol. Wel missen we nog een paar duizend euro.” Ze zegt binnenkort bij de politie aangifte te gaan doen. Naar verluidt zijn in haar regio deze week nog tal van andere Rabobank-klanten door criminelen benaderd.

Leugenpraat

Dat criminelen hun woensdag via leugenpraat per telefoon duizenden euro’s konden ontfutselen, raakt het stel tot op het bot. „Hoe kon ik zo mee gaan in het verhaal van die mannen?” vraagt Jannie Pietersen zich vertwijfeld af. Haar man: „Ze leken zó vriendelijk en behulpzaam. Zij zouden ons behoeden voor criminelen. Het was telkens: Mevrouw Pietersen dit, mevrouw Pietersen dat.” Jannie Pietersen: „Mijn vertrouwen in mensen is beschadigd. Ik kan nauwelijks begrijpen dat mensen zó doortrapt kunnen zijn.”

Mevrouw Pietersen heet in werkelijkheid anders. Haar echte naam is bekend bij de redactie.