De redactie sluit dit liveblog. Lees het blog van donderdag hier.

De VS dragen 670 miljoen dollar (zo’n 634 miljoen euro) bij aan het geven van internationale voedselhulp in de nasleep van de Russische invasie van Oekraïne. Het bedrag komt uit de budgetten van het Amerikaanse ministerie van landbouw (USDA) en het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling (USAID), melden beide organisaties.

Secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties is in Kiev aangekomen voor zijn eerste bezoek aan Oekraïne sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari. De Portugees meldde zijn aankomst zelf via Twitter. Op dat platform zei hij in Oekraïne zijn „werk voor de uitbreiding van humanitaire ondersteuning en de bevordering van evacuaties uit gevechtszones” te willen voortzetten.

Shell aanvaardt niet langer geraffineerde producten uit Rusland, ook niet in mengsels. Dat staat in clausules in handelscontracten die door persbureau Reuters zijn ingezien. Eerder zou in de contracten hebben gestaan dat producten die voor meer dan 50 procent van Russische origine waren als Russisch werden bestempeld.

De Russische olieproductie kan dit jaar flink dalen als gevolg van de internationale beperkingen op de aankopen van Russische ruwe olie. Dat zei de Russische minister van Financiën, Anton Siluanov, tijdens een briefing met verslaggevers op woensdag.

„De productie zal dalen. Met hoeveel? 17 procent. Mogelijk een beetje meer of een beetje minder”, vertelde Siluanov. Hij maakte niet duidelijk of die daling afgezet moet worden tegen de productieniveaus van begin dit jaar of die van het gemiddelde per jaar.

De roep in de Duitse politiek om oud-kanselier Gerhard Schröder te straffen voor zijn omstreden Russische contacten wordt steeds luider. Deze sociaaldemocraat van regeringspartij SPD is geen deel meer van de Duitse politieke crème de la crème, maar van de „crème de la Kremlin”, aldus een kopstuk van de liberale coalitiepartner FDP.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen waarschuwt Europese importeurs van Russisch gas dat zij de EU-sancties schenden als zij hun aankopen in roebels betalen als contractueel is bepaald dat de rekening in euro’s of dollars moet worden voldaan.

Volgens de Duitse is in 97 procent van de Europese gasleveringscontracten geen betaling in de Russische munt voorzien. Ze benadrukt dat Europese bedrijven niet moeten buigen voor Russische druk om in roebels te betalen.

Dat Rusland de gaskraan dicht heeft gedraaid voor Polen en Bulgarije is het gevolg van „onvriendelijke stappen” van Europese landen. Dat heeft Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov gezegd. „De noodzaak voor een nieuwe betaalmethode ontstond door nooit eerder vertoonde onvriendelijke stappen tegen Rusland op economisch en financieel gebied door onvriendelijke landen.”

Peskov benadrukte dat westerse landen Russische reserves bij buitenlandse centrale banken blokkeerden. „Of, om het bot te zeggen, dat ze dat van ons gestolen hebben.” Volgens Peskov is er bij het stopzetten van de gaslevering dan ook geen sprake van chantage, zoals president Ursula von der Leyen van de Europese Commissie eerder woensdag zei.

De invoerheffingen op Oekraïense producten moeten voor een jaar worden geschrapt, vindt de Europese Commissie. Dat moet de economie van Oekraïne door de oorlog helpen die Rusland tegen het land is begonnen.

De commissie stelt ook voor alle maatregelen te schrappen die de EU heeft genomen om dumping van goedkoop Oekraïens staal in de unie tegen te gaan. Voor de plannen is de goedkeuring nodig van de EU-landen en het Europees Parlement.

„De Russische militaire agressie heeft een verwoestende impact op de economie van Oekraïne en zijn vermogen om met de rest van de wereld te handelen”, constateert de commissie. Boerderijen, fabrieken en kantoren zijn met de grond gelijk gemaakt en cruciale exportroutes zijn geblokkeerd.

De „verstrekkende voorstellen” van de commissie moeten de nood verlichten en „vertrouwen injecteren” in de Oekraïense economie, zegt Eurocommissaris Valdis Dombrovskis. „En een krachtig signaal uitsturen dat de EU alles zal doen wat nodig is om Oekraïne te helpen in deze tijd van nood.”

Een ontmoeting tussen de leiders van Oekraïne en Rusland lijkt nog steeds niet in zicht. De Oekraïense presidentieel adviseur Michailo Podoljak, hoofdonderhandelaar bij het vredesoverleg, zegt dat de landen daar nog geen overeenkomst over hebben bereikt.

In Kiev bestaat al langer de wens om direct met de Russische president Vladimir Poetin in gesprek te gaan. De Oekraïense president Volodimir Zelenski riep zaterdag nog op tot een overleg met Poetin om „een einde te maken aan de oorlog”. Turkije probeert deze ontmoeting als bemiddelaar te regelen.

Zelenski wilde voor de Russische invasie Poetin ook al ontmoeten, maar zijn pogingen waren tevergeefs. De Russische president eiste dat Zelenski het conflict met de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne zou oplossen. Ondanks druk van Rusland weigerden de Oekraïense autoriteiten in gesprek te gaan met de milities met wie zij sinds 2014 in een strijd zijn verwikkeld.

In de Russische regio Belgorod vlak bij de grens met Oekraïne is een munitiedepot in brand gevlogen, meldt de gouverneur van de regio op Telegram. De brand is ondertussen geblust en er zijn volgens de gouverneur in het nabijgelegen dorp Staraja Nelidovka geen woningen vernield of burgers omgekomen. De oorzaak van de brand is nog onduidelijk.

Moskou heeft de Oekraïense strijdkrachten er meermaals van beschuldigd aanvallen uit te voeren op Russisch grondgebied, onder meer op een dorp in de omgeving van Brjansk. Ook daar zijn volgens de Russen brandstofdepots in brand gestoken.
Begin april had de gouverneur van Belgorod al verklaard dat Oekraïense helikopters een brandstofdepot hadden aangevallen.

Belgorod grenst aan de Oekraïense regio’s Loehansk en Charkov, waar zwaar gevochten wordt sinds Rusland Oekraïne twee maanden geleden binnenviel. De gouverneurs van de Russische regio’s Koersk en Voronezj, eveneens grenzend aan Oekraïne, hebben woensdagochtend gezegd dat hun verdedigingssystemen ’s nachts werden geactiveerd en drones zijn neergeschoten.

De Oekraïense presidentieel adviseur Michailo Podoljak sprak op Telegram van „karma”, nadat volgens hem explosies waren gehoord in drie Russische grensregio’s. Hij erkende niet dat Kiev daar verantwoordelijk voor was. „De redenen voor de vernietiging van militaire infrastructuur in grensgebieden kunnen heel uiteenlopend zijn”, schreef hij, eraan toevoegend dat op een gegeven moment „schulden moeten worden ingelost” als een land een ander land aanvalt.

In Transnistrië is vanuit Oekraïne een dorp beschoten waar een grote Russische munitieopslagplaats staat, zegt het ministerie van Binnenlandse Zaken van de afgescheiden Russischgezinde regio van Moldavië. Het departement meldt verder dat het drones heeft gedetecteerd die in Oekraïne zouden zijn opgestegen, waarvan er twee zijn neergehaald.

Er zijn geen slachtoffers gevallen bij de beschietingen bij het dorp Kolbasna, dat op 2 kilometer van de grens met Oekraïne ligt. In het door Russische militairen bewaakte wapendepot zou 20.000 ton munitie uit de Sovjetperiode zijn opgeslagen, volgens het ministerie de grootste munitieopslagplaats in Europa.

In de van Moldavië afgescheiden regio, waar Russische troepen zijn gestationeerd, worden sinds enkele dagen explosies gemeld, die het zelfverklaarde republiekje als terroristische aanvallen omschrijft. Oekraïne en de NAVO lieten deze week weten rekening te houden met een door Rusland in scène gezette aanval op Transnistrië. Mogelijk wil Moskou vanuit dat gebied een nieuwe aanval op Oekraïne openen.

Het Russische leger maakte vorige week bekend geheel zuidelijk Oekraïne onder controle te willen krijgen, waarmee een route van en naar Transnistrië zou ontstaan.

Rusland claimt een „grote hoeveelheid” wapens te hebben vernietigd bij een raketaanval in het zuidoosten van Oekraïne. De wapens waren volgens het Russische ministerie van Defensie geleverd door het Westen.

Het ministerie meldt dat Kalibr-kruisraketten vanaf zee werden afgevuurd op het terrein van een aluminiumfabriek in Zaporizja. „Die vernietigden hangars met een grote hoeveelheid wapens en munitie die door de Verenigde Staten en Europese landen aan Oekraïense troepen was geleverd.”

De informatie uit Moskou is niet onafhankelijk geverifieerd. Ook hebben onafhankelijk partijen niet bevestigd dat Russische troepen in de nacht van dinsdag op woensdag in totaal 59 militaire doelen hebben vernietigd, wat Moskou eveneens claimt.

Het is niet duidelijk wat voor wapens zouden zijn vernietigd. Westerse landen hebben Oekraïne meerdere malen wapens toegestuurd voor de strijd tegen Rusland. President Volodimir Zelenski blijft landen oproepen zijn land te voorzien van zwaardere wapens. Steeds meer landen geven daar gehoor aan. Rusland heeft de VS gewaarschuwd dat de vele westerse wapenleveringen leidt tot escalatie in Oekraïne.

Het stopzetten van leveringen van Russisch aardgas aan Polen en Bulgarije levert vooralsnog geen problemen op voor Nederland. Dat laat een woordvoerder van gasnetwerkbeheerder Gasunie weten. Het is volgens Gasunie nu vooral de vraag wat de stap van Rusland betekent voor Europa omdat het Europese gasnetwerk sterk verweven is.

Het Russische staatsgasconcern Gazprom is gestopt met het leveren aan Polen en Bulgarije omdat de landen weigeren af te rekenen in roebels. Het Poolse staatsgasbedrijf bevestigde de leveringsstop.

Nederland haalt ongeveer 15 procent van zijn gas uit Rusland. Het kabinet heeft al gezegd voor het einde van dit jaar helemaal te willen stoppen met Russisch gas vanwege de oorlog in Oekraïne. Gasunie zei dat Nederland zonder Russisch gas kan als sterker wordt ingezet op vloeibaar gemaakt aardgas (lng) uit andere landen en de gasreserves verder worden bijgevuld.

Het Poolse staatsgasbedrijf PGNiG bevestigt dat het Russische Gazprom volledig is gestopt met het leveren van gas ondanks een eerder afgesloten contract. De Russen maakten eerder bekend de gasleveringen naar Polen en Bulgarije stop te zetten omdat de landen weigeren af te rekenen in roebels.

Polen en Bulgarije meldden dinsdag al dat de Russen dreigden de gaskraan dicht te draaien, wat Gazprom een dag later bevestigde. De Poolse regering stelde de bevolking toen gerust dat de gasreserves voldoende zijn gevuld om voorlopig nog mee vooruit te kunnen. Volgens premier Mateusz Morawiecki zijn de gasopslagen in het land voor 76 procent gevuld. Daarnaast doet het land er alles aan om gas uit andere landen te krijgen. PGNiG zegt dat de levering van de brandstof naar zijn klanten gewoon doorgaat.

Polen is voor een groot deel afhankelijk van Russisch gas. Het zogeheten Yamal-contract met Gazprom is goed voor de import van 10,2 miljard kubieke meter aardgas per jaar. Dat is ongeveer de helft van al het gas dat Polen verbruikt.

Rusland eist dat „onvriendelijke landen” die de inval in Oekraïne veroordelen, gas in roebels afrekenen, maar Europese klanten weigeren dat. De eis zou tegen eerdere afspraken in leveringscontracten ingaan. Met de eis hoopt Rusland onder andere de waarde van de eigen munt hoog te houden. De roebel daalde na het begin van de inval in Oekraïne sterk in waarde door alle sancties die westerse landen instelden tegen Rusland, maar herstelde vervolgens.

Gazprom zegt geen gas meer te leveren zolang Polen en Bulgarije niet in roebels betalen. Het concern dreigde ook de toevoer van gas via die landen naar andere bestemmingen te verminderen als Polen en Bulgarije gas aftappen.

Vanuit Moskou klinkt de roep om meer landen van het Russische gas af te sluiten. Parlementsvoorzitter Vjatsjeslav Volodin noemde de stap van Gazprom juist en betoogde dat andere „onvriendelijke landen” dezelfde behandeling verdienen als Polen en Bulgarije.

De oorlog in Oekraïne gaat in volle hevigheid door. Het machtige Russische leger blijkt kwetsbaarder dan gedacht. En de Oekraïense tegenstand sterker dan vermoed. Beide zijden verliezen kostbare manschappen en materieel. Maar bij de Russen hakt dat er dieper in. Waardoor komt dat?

Lees ook

Verliezen hakken erin bij de Russen

Oekraïne behoudt de controle over het grootste deel van zijn luchtruim, meldt het Britse ministerie van Defensie. Volgens de dagelijkse inlichtingenupdate is Rusland er niet in geslaagd de Oekraïense luchtmacht te vernietigen of de luchtverdediging uit te schakelen.

Rusland voert volgens het ministerie vooral luchtaanvallen uit in het zuiden en oosten van Oekraïne, ter ondersteuning van zijn grondtroepen. Moskou heeft minder mogelijkheden voor aanvallen in het noorden en westen, aldus de Britse inlichtingen, omdat de toegang tot het luchtruim daar „zeer beperkt is”. Rusland valt nog steeds militaire doelen in heel Oekraïne aan, iets waar Rusland zelf ook regelmatig over bericht.

De Britten melden ook dat Rusland bij luchtaanvallen in Marioepol waarschijnlijk gebruikmaakt van ongeleide projectielen, waarbij de kans op burgerslachtoffers groter is. Volgens de lokale autoriteiten zijn in Marioepol sinds het uitbreken van de oorlog enkele tienduizenden burgers om het leven gekomen. Het dodental in de havenstad is momenteel niet onafhankelijk geverifieerd.

Gas uit Rusland blijft nog stromen naar Polen en Bulgarije, ondanks het dreigement van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom om de leveringen aan die landen te stoppen. De Russen zeiden de gaskraan dicht te draaien omdat ze willen worden betaald in roebels, wat de EU-lidstaten weigeren.

Een Europees verbond van gasnetwerkbeheerders meldt dat er op enig moment geen Russisch gas meer naar Polen stroomde, maar dat de levering later weer werd hersteld. Gegevens van pijpleidingenbeheerder Gascade laten zien dat er weer steeds meer gas van oost naar west stroomt door de Yamal-Europe-pijpleiding, die van Rusland naar Polen loopt.

De topman van de Bulgaarse gasnetbeheerder, Vladimir Malinov, meldde dat er voorlopig nog Russisch gas door het pijpleidingennetwerk van het land stroomt. De Bulgaarse regering meldde eerder juist door Gazprom op de hoogte te zijn gesteld dat de gasleveringen aan het land zouden stoppen.

In de Russische regio Belgorod vlak bij de grens met Oekraïne is een munitiedepot in brand gevlogen, meldt de gouverneur van de regio op Telegram. De brand is ondertussen geblust en er zijn volgens de gouverneur in het nabijgelegen dorp Staraja Nelidovka geen woningen vernield of burgers omgekomen. De oorzaak van de brand is nog onduidelijk.

Moskou heeft de Oekraïense strijdkrachten er meermaals van beschuldigd aanvallen uit te voeren op Russisch grondgebied, onder meer op een dorp in de omgeving van Brjansk. Ook daar zijn volgens de Russen brandstofdepots in brand gestoken. Begin april had de gouverneur van Belgorod al verklaard dat Oekraïense helikopters een brandstofdepot hadden aangevallen.
Belgorod grenst aan de Oekraïense regio’s Loehansk en Charkov, waar zwaar gevochten wordt sinds Rusland Oekraïne twee maanden geleden binnenviel.

De doelen van Rusland gaan veel verder dan de huidige oorlog tegen Oekraïne, zei Volodimir Zelenski dinsdag in zijn dagelijkse videoboodschap op Telegram. Rusland wil volgens de Oekraïense president een „wereldwijde aanval op de democratie” uitvoeren.

„Het uiteindelijke doel van het Russische leiderschap is niet alleen om het grondgebied van Oekraïne te veroveren, maar om het hele centrum en oosten van Europa uit elkaar te halen en de democratie wereldwijd een slag toe te brengen”, zei Zelenski.
De aanhoudende aanvallen op Oekraïne, zoals nu in de Donbas in het oosten van het land, zullen Rusland echter alleen maar „nieuwe verliezen” brengen, denkt Zelenski. De aanvallen zullen immers resulteren in een nieuw EU-sanctiepakket of meer handelsbeperkingen. De meerderheid van de Russen zal daardoor de agressie van de Moskouse regering met armoede moeten bekopen, aldus de president.

Een monument uit het Sovjettijdperk dat de vriendschap tussen Rusland en Oekraïne symboliseerde, is dinsdag in Kiev ontmanteld. Het neerhalen van het beeld was een reactie op de Russische invasie van Oekraïne, maakte de burgemeester van de Oekraïense hoofdstad duidelijk.

Het beeld, een Oekraïense en Russische arbeider op een sokkel, bevond zich onder de Ark der Vriendschap, opgericht in 1982 ter herdenking van de 60ste verjaardag van de Sovjet-Unie. Daar had zich een menigte verzameld die applaudisseerde en pro-Oekraïense leuzen scandeerde toen het beeld begon te vallen.

„Dit monument symboliseerde vriendschap tussen Oekraïense en Russische naties”, zei de burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, toen het beeld gevallen was. „We zien nu wat deze vriendschap is: de vernietiging van Oekraïense steden, de verwoesting van de levens van Oekraïners, de dood van tienduizenden vreedzame mensen.”