De generale synode van de CGK, bijeen in Nunspeet, nam dinsdag een voorstel om niet aan de Nationale Synode deel te nemen, met 26 stemmen voor en 24 tegen aan. Een voorstel om een geassocieerd lidmaatschap van de Raad van Kerken aan te gaan, werd met 29 stemmen tegen verworpen.

Verklaring

Op de synodetafel lag een rapport over de Nationale Synode en de Raad van Kerken. Een meerderheid van de zogenoemde commissie 4 adviseerde de generale synode de Verklaring van Verbondenheid van de Nationale Synode –op 29 mei 2019 door vertegenwoordigers van zo’n veertig kerken ondertekend– niet te onderschrijven, niet langer te participeren in de stuurgroep van dit platform en geen vorm van contact met de Raad van Kerken aan te gaan.

De minderheid van de commissie –drie leden– was het daarmee niet eens. Met een geassocieerd lidmaatschap zouden de CGK „geen verantwoordelijkheid” voor het beleid van de Raad van Kerken dragen, maar wel vanaf de zijlijn kunnen meespreken. De drie commissieleden willen daarnaast dat de CGK de Verklaring van Verbondenheid van de Nationale Synode ondertekenen „om daarmee in onze meer ontkerstenende samenleving een christelijke stem te laten horen.”

Vrijzinnigheid

De vrijzinnigheid van de deelnemers is een „lastig punt”, erkende synodelid dr. B. Loonstra (Gouda) dinsdag. „Die kan nooit de motor achter de oecumene zijn. Laten we niet beginnen bij de randen, bij de grenzen, maar bij het centrum, de kern, het hart: bij het verlangen naar eenheid en herkenning, en van daaruit beleid ontwikkelen.”

Het is wel de vraag, zei ds. A. van der Zwan (Dordrecht-Centrum), rapporteur van de meerderheid van de commissie, op wie dat verlangen naar eenheid en herkenning zich richt. De contacten met sommige deelnemers aan de Nationale Synode leverde eerder „vervreemding dan herkenning” op.

Hij is het niet eens met het zogenoemde preadvies van prof. dr. H. G. L. Peels, die stelde dat het meerderheidsrapport „het rapport van de gesloten deuren en van de geblindeerde ramen” is.

Prof. Peels lichtte dat dinsdag nog eens toe: „Het gaat om een basale houding van onze kerken in de samenleving. Het water staat ons op veel manieren tot aan de lippen. De situatie is nu anders dan in 1618, bij de Synode van Dordrecht, of in 1834, bij de Afscheiding. Heeft u ons jaarboekje gelezen? Weer meer dan 700 leden naar ”geen kerk”.”

Het gaat bij de Nationale Synode niet om een „afgedwongen eenheid” van kerken, zei de hoogleraar Oude Testament aan de TUA. „Het is een beweging van onderop, geboren uit het besef dat we elkaar hard nodig hebben. Ik heb voortdurend hartzeer over de gebrokenheid van christenen in ons land.”

Prof. Peels waarschuwde voor een „kerkelijke brexit”: je terugtrekken op een „eiland waar je je goed voelt.” Het gaat volgens hem juist om „samenwerking en het getuigenis van Christus in de samenleving.”

Overtuiging

Prof. dr. A. Huijgen sloot zich daarbij aan. Hij pleitte voor een „katholieke attitude” en „samenwerken waar dat kan.” „Je kunt je terugtrekken naar een veilige plek, om daar minder te worden en te sterven. Maar je kunt elkaar ook vinden in het getuigenis voor de samenleving. Die manier van samenwerken heeft de toekomst.”

Ds. Van der Zwan ontkende dat het meerderheidsrapport wordt ingegeven door angst. „Nee, het gaat om overtuiging. Er zijn redenen genoeg om niet mee te doen aan déze vorm van samenwerking. Ik zou ook niet mee willen in de gedachte dat we steeds minder worden en wel mee moeten, omdat we anders sterven.”

De meerderheid van de synode schaarde zich uiteindelijk achter het meerderheidsrapport.