De grote terugval komt overeen met de conclusies van twee Duitse studies naar insecten. De Duitse studies vonden echter plaats in beekdallandschap en grasland, waar andere soorten voorkomen dan in het gemengde bos op de Veluwe.

„Dat de resultaten grofweg vergelijkbaar zijn, laat zien dat het in andere ecosystemen net zo dramatisch is gesteld met de zweefvlieg”, zegt Eelke Jongejans, ecoloog bij de Radboud Universiteit en een van de auteurs van een artikel dat dinsdag verscheen in Insect Conservation and Diversity. „Dit is heel zorgwekkend.”

Stikstofuitstoters

Zweefvliegen zijn na bijen de belangrijkste bestuivers in de natuur. Net als in Duitsland verdwijnen op de Veluwe ook algemene soorten, met name de soorten die bladluizen eten. Dat kan een aanwijzing zijn dat stikstof en bestrijdingsmiddelen bijdragen aan de afname.

Het meetgebied ligt dicht bij de Gelderse Vallei, waar enkele van de grootste stikstofuitstoters van het land zitten, aldus Trouw. De oorzaak is echter niet gemeten; dus het is te vroeg voor harde conclusies, zegt Jongejans.

Insectennet

Vanaf 1982 maakte de Utrechtse ecoloog Aat Barendregt 254 keer een ronde van drie kilometer met een insectennet door het bos van het landgoed Klein Boeschoten bij Garderen. Niet eerder is op deze manier lang-
jarig onderzoek gedaan in Nederland.

Het onderzochte bos en de omgeving zijn de afgelopen decennia weinig veranderd. De onderzoekers verklaren het verdwijnen van de zweefvlieg dan ook door externe factoren. „Zure regen en stikstofdepositie zijn mogelijke verklaringen voor de achteruitgang, alsook de influx van pesticiden”, zegt Barendregt. Ook andere effecten van klimaatverandering sluit hij niet uit voor de afname.

De afname verliep niet geleidelijk. „Het gaat in golven”, zegt Jongejans. „Kenmerkende soorten voor droog bos verdwenen al in de jaren tachtig, maar tot het jaar 2000 bleven de gewone soorten nog op peil.”