Long Covidpatiënten tobben soms jaren met problemen. Dagelijkse bezigheden, zoals stofzuigen of de was doen, zijn voor hen zelfs te zwaar. Zo lopen ze op werk en thuis vast als gevolg van een coronabesmetting. Wat het gevolg is? Een behandelaar en een ervaringsdeskundige vertellen.
Met kleine stappen richting herstel
Ze geneest Long Covidpatiënten niet, maar helpt hen om zelf te herstellen. Ergotherapeut Eline de Voogd-
Lucas leert mensen met Long Covid hun leven opnieuw in te richten.
Patiënten met langdurige Covid lopen vaak door, maar wel op hun tenen, merkt De Voogd. „Totdat ze vastlopen en lichamelijk instorten. Dan trekken ze bij ons aan de bel.” Met „ons” bedoelt de ergotherapeut het revalidatiecentrum Medinello in Amersfoort waar ze werkt.
Medinello is gespecialiseerd in het behandelen van chronische (pijn)klachten. Van de patiënten die momenteel onder De Voogds hoede vallen, heeft zo’n 30 procent Long Covid. Dit zijn meestal voorheen gezonde mensen van tussen de 20 en de 60 jaar oud die langdurig kwakkelen met onder meer pijn en extreme vermoeidheid. „Het verschil tussen hoe ze vóór hun coronabesmetting waren en hoe ze nu zijn, is enorm. Ik heb bijvoorbeeld een veertiger behandeld die werkzaam was als manager van
een commercieel bedrijf. Hij was de spil in het bedrijf. Na zijn coronabesmetting kon hij niet meer met zijn gezin aan tafel eten omdat hij dan overprikkeld raakte.”
Diagnose
Als een arts vaststelt dat een patiënt Long Covid heeft gehad, komt diegene in aanmerking voor ”herstelzorg”. Dat is reguliere revalidatie die de verzekeraar vergoedt. Ter illustratie: zonder diagnose krijgt een patiënt vanuit de basisverzekering standaard tien uur bij de ergotherapeut vergoed, mét diagnose komen daar vanuit herstelzorgregeling tien extra bij.
Wanneer een patiënt vervolgens bij Medinello aanklopt, staat hem of haar een screeningsgesprek te wachten. De Voogd: „Wij kijken dan samen met de cliënt wat de beste behandeling is. De een kan gelijk bij een ergotherapeut starten, terwijl de ander uitgebreid advies van een speciaal team onder leiding van de revalidatiearts nodig heeft om een goede behandeling te vinden.”
Bij de Amersfoortse locaties van Medinello werken zowel revalidatieartsen en ergotherapeuten, als psychologen en fysiotherapeuten. Elke specialist pakt een deel van het Long Covidprobleem aan. Wel hebben ze hetzelfde doel. De Voogd: „We herstellen geen mensen, maar we helpen hen om hun gedrag aan te passen zodat ze hun dagelijkse bezigheden weer kunnen oppakken én genoeg tijd nemen voor herstel.”
Screening
De revalidatiearts geeft vooral advies bij complexere gevallen van de ziekte, zegt De Voogd. „Als we een patiënt na de eerste screening rechtstreeks doorsturen naar bijvoorbeeld de fysiotherapeut, komt de arts eigenlijk niet in beeld. Pas wanneer bijvoorbeeld eerdere fysiotherapie geen effect had, omdat iemand te snel aan het werk ging door psychische prestatiedrang, kijkt de revalidatiearts mee.”
Als ergotherapeut helpt De Voogd mensen om hun dagelijkse activiteiten stukje bij beetje weer op te bouwen. Zo behandelde ze een 20-jarige studente die zich door Long Covid niet meer kon concentreren op het lesmateriaal. „Met haar heb ik eerst gekeken naar hoeveel tijd het haar lukte om zonder moeite de lesstof te leren. Dat was zo’n halfuur. Ik sprak met haar af dat ze dat twee weken moest proberen vol te houden. Twee weken later bouwden we op naar 33 minuten, en weer twee weken verder naar 36 minuten.”
Dat zijn kleine stappen, geeft De Voogd toe. Maar die zijn volgens haar juist cruciaal bij Long Covidpatiënten. „Loop je te hard van stapel, dan put je jezelf uit. Juist door te accepteren dat je soms rust moet nemen, geeft je je lichaam tijd om te herstellen.”
Omdat die acceptatie ook een psychisch proces is, heeft Medinello een psycholoog in dienst. Soms vindt iemand het lastig om zulke kleine stapjes vooruit te kunnen doen, of heeft iemand moeite met het maken van keuzes, legt De Voogd uit. „Als diegene weinig energie heeft, kan hij of zij niet op dezelfde ochtend én stofzuigen én boodschappen doen. De psycholoog helpt dan om bewust na te denken over zulke beslissingen.”
Een derde specialist in het Medinelloteam is de fysiotherapeut. Deze helpt mensen met langdurige Covid om conditie op te bouwen. In het gebouw van Medinello is een trainingsruimte. Patiënten trainen daar onder begeleiding van de fysiotherapeut. Ook het opbouwen van conditie gaat in kleine stappen. „Mensen vinden dat eerst heel raar”, merkt De Voogd. „Ze hebben zich goed voorbereid, een sportpak gekocht en dan mogen ze soms maar vijf minuten op de hometrainer fietsen in stand één en moeten ze daarna een paar minuten rusten.” Maar juist pauzes zijn belangrijk voor herstel, benadrukt ze.
De lessen van de fysiotherapeut zijn overigens ook buiten de sportruimte toe te passen. De Voogd: „Patiënten leren signalen van hun lichaam herkennen die hun grenzen aangeven. Ze voelen bijvoorbeeld dat hun benen zwaar worden als ze vijf minuten hebben gewandeld. Daaraan merken ze dan dat ze even pauze moeten nemen.”
Lang doorlopen
De ergotherapeut stelt dat Long Covidpatiënten niet zelf moeten blijven tobben als herstel na drie maanden uitblijft. „Wij zien in de praktijk dat mensen dan vastlopen. Ze eisen te veel van hun lichaam, waardoor ze niet herstellen. Ze zien bijvoorbeeld dat de buurman de hele kamer kan stofzuigen, terwijl die ook corona heeft gehad. Dan vinden ze van zichzelf dat ze dat ook moeten kunnen. Dat is funest.”
Ze is overtuigd van het nut van de Long Covidbehandeling: „Als mensen leren om hun leven met kleine stappen op te bouwen, krijgt hun lichaam pas tijd voor herstel.”
