Als een lawine overweldigde het raadswerk Stalman tijdens zijn eerste twee jaar in de Woudenbergse politiek. „Ik las letterlijk alles. Bestemmingsplannen van 200 pagina’s bijvoorbeeld.” Hij schudt zijn hoofd. „Dat is niet te doen.” Een eenmansfractie moet volgens hem „strategische keuzes maken.”

Bij Tweede Kamerverkiezingen komt de VVD al jaren als grootste uit de bus in Woudenberg. Eén op de vijf inwoners stemt dan VVD. Bij gemeenteraadsverkiezingen haalt de partij slechts 500 stemmen. Hoe dat kan? De grootste fractie, GemeenteBelangen, is één van de oudste lokale partijen van Nederland. „Die partij heeft een behoorlijk stempel op Woudenberg gedrukt”, legt Stalman uit. „Iedereen heeft wel een buurvrouw, neef of opa die bij GemeenteBelangen heeft gezeten.”

Hoewel de liberalen het in de Woudenbergse raad dus met één man moeten doen, zit de VVD tóch op het pluche. Met die ene zetel haalt de coalitie net een meerderheid. Dat terwijl het de SGP met drie zetels maar niet lukt om in het college te komen. GemeenteBelangen sluit de partij praktisch uit. Stalman heeft wel een idee waarom: „Mensen zeggen dat ze op GemeenteBelangen stemmen omdat ze de SGP niet in de coalitie willen.”

Ambtsgebed

Als coalitiepartner hoefde Stalman niet veel moeite te doen om zijn ideeën door de raad te krijgen. „Het leuke is dat in vier jaar tijd wordt uitgevoerd wat je samen hebt vastgelegd.” Standpunten die niet in het akkoord stonden, stemde hij af met de andere collegepartijen. Niet dat die drie dan altijd eensgezind optrokken. Zo stemden GemeenteBelangen en VVD vóór afschaffing van het ambtsgebed, iets waar de ChristenUnie niet blij mee was.

Toch kwamen de eerste twee jaar veel voorstellen door de raad met acht stemmen voor en zeven stemmen tegen. Coalitie en oppositie stonden als twee blokken tegenover elkaar. In feite gaf Stalmans stem telkens de doorslag. „Dat verwijt kreeg ik ook van de oppositiepartijen, als ze weer eens een 8-7 voelden aankomen. Maar nee, het zit niet in mijn vezels om zo’n positie uit te buiten.”

Volgens Stalman waren er geen voorstellen waar hij in meeging terwijl hij liever tegen had gestemd. „Ik kan mijn stem altijd met argumenten onderbouwen.” Hij ontkent bij het kruisje te tekenen. „Ik was ook weleens de enige tegenstemmer”, verdedigt de VVD’er zich.

Zo herinnert hij zich een debat over fouten in een belastingdossier. Als er weer zoiets gebeurt, moet de wethouder onmiddellijk de raad informeren, vonden de andere veertien politici. Stalman niet. „Het ging me om dat woordje ”onmiddellijk”. Als er morgen wat aan de hand is en de wethouder meldt het volgende week, dan hangt-ie.” Hij geeft toe: het ging ook om zijn eigen VVD-wethouder.

Breekpunt

De patstelling tussen de twee kampen in de Woudenbergse politiek probeerde de politicus op den duur te doorbreken. Stalman organiseerde samen met de SGP een „benen-op-tafelsessie” om buiten de gewone vergaderingen te praten over bezuinigingsvoorstellen. „Zodra die plannen in de raad komen, krijgen ze een politieke kleur. Door ze eerst achter gesloten deuren te bespreken, probeerden we te voorkomen dat elk voorstel weer met 8-7 de raad zou passeren.”

Met de SGP ervaart hij veel overeenkomsten. Toch kunnen coalitiebesprekingen met die partij lastig worden, want de winkelopenstelling op zondag is voor de SGP een breekpunt. En Stalman vindt dat een nieuw college op z’n minst stappen moet zetten in wat hij „de goede richting” noemt.

serie Eenpitter

In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart een serie over politici van partijen met één zetel. Vandaag deel 6 (slot): VVD’er Stalman uit Woudenberg.