„Door mensen veroorzaakte klimaatverandering leidt tot gevaarlijke, wijdverbreide verstoringen in de natuur en raakt de levens van miljarden mensen”, vat het IPCC samen. Risico’s nemen de komende decennia toe, dat is volgens de experts onvermijdelijk. Om verlies van levens, biodiversiteit en infrastructuur te beperken, is „ambitieuze en versnelde actie” nodig.

Over de opwarming zelf en de uitstoot van broeikasgassen die daaraan ten grondslag ligt, publiceerde het IPCC vorig jaar een alarmerend rapport. De nieuwe rapportage gaat over de gevolgen, zoals toenemende hitte, droogte en overstromingen. Volgens de wetenschappers zijn dit soort effecten nu al wereldwijd voelbaar en „steeds moeilijker om mee om te gaan”. Zeker als de aarde meer dan 1,5 graad opwarmt.

De meest kwetsbare ‘hotspots’ ziet het IPCC in delen van Afrika, Zuid-Azië, Centraal- en Zuid-Amerika, het noordpoolgebied en kleine eilandstaten. Tussen 2010 en 2020 zijn in die regio’s zo’n 15 keer zoveel mensen overleden aan klimaatgerelateerde rampen dan in minder kwetsbare landen. Voor inheemse bevolkingen, die vaak erg afhankelijk zijn van de opbrengst hun land, zijn de risico’s volgens het rapport nog hoger.

Het panel ziet een gapend gat tussen wat nodig is om ons aan te passen aan de opwarming en wat daadwerkelijk wordt gedaan. Dat gat is het grootst „onder gemeenschappen met lagere inkomens”. Met deze vaststelling legt het IPCC de vinger op een zere plek: ontwikkelingslanden vragen al jaren om meer hulp van de rijke landen. Op de volgende klimaattop, in het Egyptische Sharm-el-Sheikh, kunnen ze in november op dit rapport wijzen.

Alle 195 IPCC-lidstaten onderschrijven de conclusies. Een samenvatting van het rapport is zin voor zin goedgekeurd, waarbij de wetenschappers het laatste woord hadden. Zo kan geen enkel land de inzichten zomaar naast zich neerleggen.

De natuur zelf kan in belangrijke mate bijdragen aan het verkleinen van de risico’s, schetst het IPCC. „Dat betekent investeren in natuurbescherming en het wederopbouwen van ecosystemen.” De wetenschappers schetsen bijvoorbeeld hoe zogeheten wetlands, bijvoorbeeld veengebieden waar water de ruimte krijgt, het risico op overstromingen kunnen verkleinen. Steden kunnen afkoelen door parken en vijvers aan te leggen en gebouwen letterlijk te vergroenen.

Alleen op de natuur vertrouwen is echter niet genoeg, vindt het IPCC. De uitstoot van broeikasgassen moet ook „drastisch omlaag” en de mensheid moet nog veel maatregelen nemen om te belanden „op het pad van duurzame ontwikkeling”.