Klatsch! Met een smak kletst vrijdagmiddag om kwart over vijf een meterslang stuk dakbedekking op straat. Weggeblazen door natuurgeweld. Luttele seconden later komen geschrokken buurtbewoners aan de Hegebuorren in het Friese Holwerd naar buiten. „Ik dacht: die storm valt wel mee. Maar dit is wel spannend”, zegt een man in de deuropening.

Samen met een buurman grijpt hij het stuk dakbedekking van de door de regen glimmende klinkers. En dan is het al gauw weer uitgestorven in het karakteristieke straatje. Alsof Holwerd in totale lockdown is. Onheilspellend jankt de stormwind rond de kerk.

Donker

De zeldzaam stevige storm Eunice eist zijn tol. Vrijdag vielen zeker vier doden. Bomen gaan tegen de vlakte, vrachtwagens kantelen, borden langs de weg leggen het loodje.

„U moet hier weg!” sommeert rond vijf uur een in veiligheidsjas gestoken medewerker van de veerdienst naar Ameland. Vanwege de storm wordt de pier naar de aanlegsteiger afgesloten. „Het wordt donker en voor uw veiligheid moet u vertrekken.” Een tiental stormtoeristen druipt af. Verderop knipperen rode lampen van de slagbomen die de weg naar de veerpont afsluiten.

Even daarvoor genoten Helmut Aarts en zijn vrouw en dochter van de stormwind bij de veerboot. „Dit is heerlijk”, zegt Aarts, terwijl hij tegen de jankende wind inhangt. Ze hadden een autorit van krap drie kwartier over om deze stormervaring mee te pikken. Een gesprek voeren, is in het gedruis amper te doen. En je autoportier openen of sluiten, wordt ineens ook een pittig karwei.

Wieken

„Hier hoor je de wind goed”, zegt molenaar Kees de Groot. Via houten trappen zijn we vrijdagmiddag naar boven geklommen in de Grote Molen in het Friese dorp Marrum. Het piept en kraakt en fluit aan alle kanten. De molen staat in open vlakte. Hier heeft de wind vrij spel.

De Groot heeft de molenwieken op de meest ‘voordelige’ manier vastgezet. „Je kan een vergelijking maken met een schip, dat kan tijdens stormwind het best met de kop in de wind gaan varen.” Omdat de wieken recent zijn vervangen, is de Friese molenaar niet bang dat die wieken het loodje leggen. Meer zorgen heeft hij over de rieten bedekking van de molen. Daar zou de wind gaten in kunnen slaan.

De bewoner die op zo’n honderd meter afstand van de molen woont, wijst naar een boom naast zijn huis. Die buigt vervaarlijk door in het stormgedruis. „Als die het maar houdt”, sombert de man.

Even verderop parkeert een hobbyboer, gestoken in oranje veiligheidjas en een Frieslandmuts op het hoofd, rond half vijf zijn auto in de berm. Hij kijkt „nu het nog licht is” even bij zijn vier paarden in de wei. „Het gaat perfect”, brult de man, om zich verstaanbaar te maken. „Ze staan beschut achter een houten schuurtje. Ik hoop maar dat de wind dat schuurtje niet loswrikt en rondvliegende planken de paarden raken.”

Houten plank

In het pal aan de Waddenzee gelegen buurtschap Zwarte Haan is Jacob Jensma met een hamer in de weer. Hij heeft een houten plank gespijkerd voor de deuropening van een huis dat hij wil gaan verbouwen. „We hebben hier al heel wat stormen gehad”, zegt Jensma. Buurtschap Zwarte Haan staat te boek als een van de meest ‘winderige’ stukjes Friesland.

Ook in zijn horecagelegenheid in het buurtschap heeft de Fries voorzorgsmaatregelen genomen. „De tafels en stoelen hebben we aan de kant gezet en bloempotten hebben we binnen gehaald.” De dakpannen zijn al jaren vastgehaakt. „Dat scheelt al de helft.”

Een paar kilometer verder heeft Nelly Albers ook houten planken voor haar voorruiten gespijkerd. „Dat doen we om glas-in-lood-ramen te beschermen”, zegt de vrouw in de deuropening van haar dijkwoning. „We wonen hier nog niet zo lang en weten niet precies wat de wind met dit huis gaat doen.”

Tak

Talloze Nederlanders zochten vrijdag op dringend advies van Rijkswaterstaat tijdig een veilig heenkomen. Postbezorger Marco ten Hoeve (44) brengt vrijdagmiddag rond half twee op zijn driewiels-scooter nabij het Friese Oudebildtzijl zijn laatste brieven rond. „Het is niet vertrouwd meer om door te gaan”, zegt Ten Hoeve, terwijl de straffe wind over de vlakke akkers nabij de Waddenzee blaast. „Mijn grootste zorg is dat ik bijvoorbeeld een tak op mijn hoofd zou krijgen.”

Ten Hoeve is er niet rouwig om dat „de grote bazen” van het postbedrijf waarvoor hij in de weer is, hebben verordonneerd dat het personeel in verband met code rood om twee uur moet stoppen. „Zo meteen lekker thuis koffie drinken en douchen.” Hij heeft het niet zo op dit soort weersomstandigheden. „Ik heb liever 25 graden in het zonnetje.”

Uit ervaring weet hij hoe riskant hevige wind kan zijn. „Ooit ging ik met een bezorgscooter onderuit door een windvlaag.”

Brandweer

Weliswaar zijn de Friese wegen niet totaal uitgestorven, toch geven talloze Nederlanders gehoor aan de oproep van de autoriteiten om vrijdag thuis te blijven. Een fastfoodrestaurant in Joure is op vrijdagavond rond zeven uur vrijwel leeg.

Al komt er wel een groepje brandweerlieden uit Joure binnenvallen voor een snelle hap. Ze zijn deze stormachtige dag druk met omgevallen bomen. „Er lag bijvoorbeeld een boom bij een afrit van de snelweg”, zegt bevelvoerder Joost van der Hoogt. „Komt de veiligheid in het geding, dan zagen we de boom om. Als we kunnen volstaan met een lintje plaatsen, dan is het ook goed. Gelukkig zijn we nog geen gewonden tegengekomen.” Het zijn deze onstuimige vrijdag bijzondere tijden vanwege de hausse aan hulpvragen. „De alarmcentrale is nu zo onwijs druk dat wij het verzoek krijgen: red u zelf.”

Na een kwartier druipt het groepje spuitgasten weer af, de weg weer op. Een van de mannen: „Als de wind gaat liggen, gaan wij ook liggen.”