Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht verdiepte de medewerker van het wetenschappelijk bureau van de ChristenUnie zich in de vraag hoe klimaatverandering kan worden aangepakt. Hij kwam tot de conclusie dat globalisering –de wereld als een dorp– onderdeel is van het probleem. Lokaal leven biedt hier tegenwicht aan.

In het essay dat vrijdag is gelanceerd, doet Pasterkamp suggesties hoe dorpen en steden weer groene oases kunnen zijn waar mensen kunnen bijkomen van hun jachtige bestaan. Hij ontleent het beeld van oases aan de woestijnreis van het volk Israël in de Bijbel. „Een oase staat voor een plek van rust, waar water is, waar bomen groeien, waar je op adem komt. Zo kan ieders omgeving een plek worden waar je je kunt laven. In elke Nederlandse gemeente kun je werk maken van groene oases.”

Lokaal leren leven zet u af tegen globalisering. Brengt die globalisering de verhalen van klimaatverandering ook niet dichtbij?

„Zeker. Globalisering brengt veel goeds, maar is flink doorgeschoten. Het wordt nu de kunst om ons te beperken. Globalisering bracht de belofte van het grenzeloze leven. Allereerst letterlijk: omdat landsgrenzen steeds minder belangrijk werden en het internet de wereld omspant. Daarnaast ook figuurlijk in de zin van onze ongebreidelde consumptie en impact. We kopen spullen uit China en voedsel uit Zuid-Amerika. Tegelijk laat die globale manier van leven zijn sporen na door bijvoorbeeld het smelten van de Zuidpool.

Ten diepste ligt aan klimaatverandering een culturele oorzaak ten grondslag: we hebben geen wortels meer en dat uit zich in onrust die we vullen met consumeren en reizen. We moeten onze wortels herontdekken en ons leren begrenzen door lokaal te gaan leven.”

Het komt voor lokale politici aan op durf, creativiteit en nieuw vuur, schrijft u. Wat bedoelt u daarmee?

„Er moet een tegencultuur op gang komen tegen die globale manier van leven en daar is lef voor nodig. Denk aan onze gehechtheid aan de auto, die niet voor niets de heilige koe wordt genoemd. Maar is het wel zo normaal om een eigen auto te hebben? En is het wel zo normaal dat die gevaarten de hele stad kunnen doorkruisen? Om een autoluw of autovrij centrum of overal een snelheidslimiet van 30 kilometer per uur voor te stellen, moet je als politicus de nek uitsteken. Maar binnensteden worden er wel mooier, schoner en leefbaarder van. Daarnaast ga je zonder auto mogelijk lokaler leven doordat je spullen en voedsel van dichterbij haalt.

Dromen over je dorp of stad is zinvol. Zo kijken we er nu met verbazing naar dat je vroeger op het Neudeplein in Utrecht mocht parkeren. In de toekomst vinden al die auto’s in onze straten misschien onvoorstelbaar.”

U breekt ook een lans voor binnentuinen, voor meer groen in de stad. Gemeenten bezuinigen vaak als eerste op openbaar groen. Hoe kan dat anders?

„Door niet alleen in geld te denken. Groen maakt mensen gelukkig, blijkt uit onderzoeken. Mensen komen in een park tot rust. Daarnaast vangen bomen CO2 af en verkoelen ze de stad. Zo kan investeren in groen heel rendabel zijn.”

Klimaatverandering te lijf gaan gebeurt al lokaal. Denk aan de inzet op duurzame energie. Maar juist dat stuit op weerstand. Is hoeverre is de groene oase een luchtspiegeling?

„De oase is een droombeeld dat verwezenlijkt kán worden. De praktijk is wel weerbarstig. Zo zit inderdaad lang niet iedereen op windturbines of zonneparken te wachten. Maar ook dan biedt de lokale aanpak een kans. Doe het met burgers samen. Ga met boeren in gesprek over het volleggen van hun schuurdaken met panelen. Alleen: dat kost tijd en daar komt durf bij kijken. Het is voor een gemeente veel makkelijker om een aanbesteding te doen en het aan de markt over te laten.”

Hoeveel gaat lokaal leren leven echt bijdragen aan de aanpak van klimaatverandering? Zijn er niet grote veranderingen in de economie nodig?

„Je kunt niet zonder maatregelen op nationaal of Europees niveau. Toch geloof ik dat lokaal leven veel kan bijdragen. Het staat voor mij voor een andere manier van leven. Minder vervuilend, meer ontvangend leven. Als we dat met elkaar doen, kan dat grote gevolgen hebben.”

Lambert Pasterkamp, medewerker bij het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie over zijn essay voor lokaal leven