Na het avondeten las ik uit gewoonte meestal een Psalm, of een hoofdstuk uit Spreuken of Prediker. Tijdens de stille tijd pakte ik er af en toe een dagboek bij, maar de vaak fragmentarische stukjes met kleine Bijbelgedeeltes erbij hielpen me niet altijd het overzicht te houden.

Ik zeg het maar eerlijk: constructief Bijbellezen was voor mij best een worsteling. Tot ik eind vorig jaar een mailtje kreeg van iemand uit de kerk. Of ik mee wilde doen met een leesrooster. Nu vond ik dit plan voor mezelf te hoog gegrepen –tien hoofdstukken per dag– maar het bericht zette me wel aan het denken. Een leesrooster, is dat geen mooie manier om de Bijbel eens helemaal door te nemen? Om houvast te hebben en om niet altijd maar dezelfde boeken te lezen, maar ook minder bekende boeken de aandacht te geven die ze verdienen?

Een vraag op de sociale media van het Reformatorisch Dagblad levert veel reacties op. Ook verschillende RD-lezers nemen de Bijbel graag door met de hulp van een rooster, zo blijkt. Iedereen leest weer met een ander plan, maar de voordelen zijn wel eenduidig. Het brengt meer rust, het geeft structuur en het helpt om een goed gesprek te starten aan tafel na het avondeten.

Na die reacties ben ik om. Sinds de eerste dag van 2022 lees ik de Bijbel met de hulp van een rooster. In dit artikel deel ik mijn eerste ervaringen en vertellen anderen hoe zij Gods Woord doornemen.

M’Cheyne

Op internet en in de boekhandel zijn heel veel verschillende leesplannen te vinden (zie ook het kader). Wat je kiest, hangt af van je voorkeuren. Wil je de Bijbel in een, twee of drie jaar helemaal doornemen? Hoeveel hoofdstukken per dag zijn haalbaar? Lees je liever chronologisch, afwisselend in het Oude Testament en het Nieuwe Testament of aan de hand van een thema?

Zelf lees ik Bijbelboeken graag op de volgorde zoals ze in de Bijbel staan, maar is afwisseling ook belangrijk. Uiteindelijk vind ik op een Amerikaanse website een ”Boek-per-keer-leesplan”. Het rooster wisselt af tussen Bijbelboeken uit het Oude en het Nieuwe Testament. Daarnaast lees je elke dag een hoofdstuk uit de wijsheidsliteratuur of uit Jesaja. Zo staan in januari Genesis, Markus, en een stukje Exodus op de planning en lees je daarnaast psalm 1 tot 23. Februari gaat verder met Exodus, Handelingen en Leviticus en daarnaast een gedeelte uit de Spreuken.

Er zijn lezers die ook voor deze afwisselende vorm kiezen. Zo wordt het rooster van de bekende Schotse prediker Robert Murray M’Cheyne veel genoemd. Met dat plan lees je vier hoofdstukken per dag uit verschillende Bijbelboeken. „Ik begin met het kortste hoofdstuk van de vier opties”, schrijft Marc. „Als ik eenmaal begonnen ben met lezen gaat het veel makkelijker, waardoor de overige hoofdstukken als vanzelf gaan.”

Ook Paulus-Jan Kievit leest dit jaar met het rooster van M’Cheyne, maar in afgeslankte vorm. „Het oorspronkelijke rooster doet in een jaar eenmaal het Oude Testament en tweemaal het Nieuwe Testament en de Psalmen, in vier lezingen per dag. Knip je het in tweeën, dan doe je in een jaar het Nieuwe Testament en de Psalmen en in twee jaar het Oude Testament. De Amerikaanse theoloog Don Carson heeft bij dit tweejarige rooster een dagboek geschreven onder de titel ”For the love of God”. Dat lees ik erbij.”

Anderen lezen liever chronologisch, met het leesplan van de app YouVersion bijvoorbeeld. Sommigen lezen aan de hand van een thema. „Ik lees de Bijbel in een jaar tijd, met een rooster van internet”, reageert René Speksnijder. „Voor elke weekdag is er een andere categorie. Maandag de wet, dinsdag geschiedenis, woensdag psalmen, donderdag poëzie, vrijdag profetie, zaterdag evangeliën en zondag brieven.”

Archeologie

De eerste weken gaat het Bijbellezen volgens rooster gemakkelijk. De hoofdstukken uit Genesis lees ik overdag; als ik thuis werk na elke maaltijd een hoofdstuk en op kantoordagen neem ik na het avondeten of ’s avonds op de bank rustig de tijd om de Bijbelgedeelten door te lezen. Voor het naar bed gaan lees ik de Psalm.

Langzaam ontwikkelt zich een routine en ik ontdek hoe waardevol structuur is voor je stille tijd. Op vaste momenten rust nemen, de Bijbel erbij pakken en geconcentreerd in Gods Woord lezen. Dat vaste moment zal trouwens voor iedereen anders zijn. Zo leest de een het liefst ’s ochtends, maar is de ander (onder wie ikzelf) ’s avonds veel scherper. Ook RD-lezers nemen allemaal op een ander moment tijd voor hun rooster. „Vanuit onze kerk hebben we een Bijbelleesplan gekregen met een notitieboekje en een kort lijstje met te stellen vragen bij het Bijbelgedeelte”, zegt Gerline Kooiker. „Er wordt veel gebruik van gemaakt door gezinnen aan tafel, na het avondeten.”

Dorine leest „al jaren” met de hulp van een rooster. „Elke dag als de kinderen naar school zijn, met een kop koffie erbij. Nu lees ik de Bijbel in twee jaar.”

Met mijn rooster is het de bedoeling dat ik de Bijbel in een jaar helemaal doorlees. Dit levert aardig wat leesstof op, soms drie of vier hoofdstukken per dag. Heel eerlijk: dat gaat niet altijd vanzelf, zeker niet na de eerste twee weken. Soms omdat ik over Jozef als onderkoning van de farao lees, ineens nieuwsgierig word naar de vraag of er archeologisch bewijs is over het verblijf van het volk Israël in Egypte en ik dan verdwaald raak in een hoop internetpagina’s over dit (interessante) onderwerp. Maar soms ook omdat ik simpelweg niet genoeg tijd neem. „Zoveel hoofdstukken per dag, dat is wel erg veel”, mopper ik zachtjes. Tot ik vol schaamte naar mijn boekenkast kijk en mezelf realiseer dat ik wel zonder al te veel moeite een interessante, maar ingewikkelde biografie of een ander werk kan lezen. Dan moet ik voor de Bijbel –toch het belangrijkste Boek van allemaal– ook zeker die tijd kunnen nemen.

Gelukkig plant mijn Bijbelrooster elke zevende dag een reflectiedag in om „mooie gedeelten van de afgelopen week nog eens door te nemen, of om bij te lezen als je het aantal hoofdstukken niet hebt gehaald.” Daarnaast bestaat elke maand in het leesplan maar uit 25 dagen, waardoor ik in de maand januari bijvoorbeeld drie extra dagen heb om alles te lezen. Ik gebruik deze dagen ook om extra informatie op te zoeken over de achtergrond van een Bijbelboek.

Discipline

Een andere optie die kan helpen, is om samen met anderen hetzelfde rooster te volgen. Er zijn verschillende lezers die dit doen. Ze lezen met hun gezin, met mensen uit de kerk of ze zitten in een appgroep waar ze de gelezen gedeelten samen bespreken. De groep ”Lees je Bijbel” bestaat uit tweehonderd jongeren die hebben afgesproken de Bijbel door te lezen. „Soms is het moeilijk om te beginnen met lezen”, aldus Maartje Kok, initatiefnemer van de appgroep, in een eerder interview met het RD. „Het besef dat je het samen doet, helpt dan. Ook is het mooi om ervaringen te delen. Ik ben in een klooster geweest en daar heb ik gezien hoe goed discipline is. De zusters daar zingen steeds weer de psalmen en lezen uit de Bijbel. Ze vragen zich niet af: Is dit fijn? Nee, ze kiezen ervoor omdat ze zich voorgenomen hebben hun leven aan God te wijden. Zo is het ook met Bijbellezen. Je doet het niet voor een goed gevoel, of om een taak van je lijstje te schrappen. Het is iets van het hart.”

Inmiddels lees ik een maand met de hulp van het rooster. Genesis en Markus zijn uit, ik las 23 Psalmen en nu ben ik bezig in Exodus. Alles loopt op schema, maar wat veel belangrijker is: ik merk dat het structurele lezen helpt om de Bijbel nog dichter bij mijn leven te krijgen. Want Gods Woord is veel meer dan een Boek waar je uren in kunt studeren, of waar je op zondag preken over hoort. Het is een leidraad voor het dagelijks leven. “Uw Woord is een lamp voor mijn voet en een licht voor mijn pad”, zoals in Psalm 119 staat. Een spiegel die je confronteert met je eigen gebrokenheid en onvolmaaktheid. Maar ook een Woord dat je wijst op de liefde van Jezus, die is gestorven voor de zonden van Zijn kinderen.

Ik denk dankzij het leesplan meer en vaker aan wat ik die dag las in de Bijbel. En dat besef is de grootste winst van het lezen met een plan.