Het is dat ook de Tweede Kamer in lockdown is en erkende oppositiekanonnen zoals Geert Wilders (PVV) en Wybren van Haga (Groep Van Haga) niet zomaar kunnen inbreken op de agenda door met spoed een bewindspersoon op het matje te roepen. Anders had de kersverse justitieminister Yeşilgöz (VVD) daar deze donderdag zeker gestaan.

In allerlei delen van het land, de grensstreken voorop, kondigden winkeliers woensdag aan hun deuren zaterdag hoe dan ook te zullen openen, ongeacht welke coronamaatregelen het kabinet vrijdag op de persconferentie bekendmaakt. Voor het oog van de camera’s reageerde Yeşilgöz met een aarzelend: „Er kan gehandhaafd worden, maar bij corona hebben we ook allemaal onze eigen verantwoordelijkheid”, waarbij ze met „we” vooral doelde op klanten en winkeliers.

Het winkeliersprotest gedogen dan maar, bedoelde ze dat te zeggen? Veel Kamerleden hadden de zaak graag op scherp gezet met die vraag.

Wat de zaak voor Yeşilgöz nog complexer maakt, is dat de aangekondigde burgerlijke ongehoorzaamheid van de middenstand inmiddels hand in hand gaat met indringende pleidooien van burgemeesters en provinciebesturen om ondernemers snel meer lucht te geven. Het verst gaan de gemeenten Oude IJsselstreek en Valkenburg (Limburg): daar mogen de ondernemers zaterdag gewoon klanten ontvangen, mits dat veilig gebeurt.

De middenstand is na het hoger onderwijs en de (jeugd)sport de derde sector die dezer dagen publiekelijk roept om perspectief. Dat verhoogt de druk op het kabinet om vrijdagavond, op de eerste coronapersconferentie van Rutte IV, met een helder verhaal te komen. Daarbij zal de blik met name op de nieuwe coronaminister, Ernst Kuipers, zijn gericht. Die zei eerder te willen toewerken naar een beleid waarin de gedachte dat Nederland moet leren leven met virus, voorop dient te staan.

Maar in het nog niet gepubliceerde, nieuwste OMT-advies dat donderdag de basis vormde voor de kabinetsbesprekingen, zal één onheilspellende zin hem in elk geval tegemoet grijnzen, zo is nu al duidelijk. De besmettingsrecords die de afgelopen dagen al werden bereikt, zullen vermoedelijk nog sneuvelen: de piek wordt pas eind januari verwacht.

En ja, het is waar dat uit buitenlandse data valt af te leiden dat de deltavariant veel ziekmakender was dan de omikronmutant die nu rondgaat. Ook in Nederland vertaalt de heftige uitbraak zich vooralsnog gelukkig niet door in de cijfers over ziekenhuisopnames. Daartegenover staat echter dat nog niet helemaal duidelijk is wat omikron doet bij ouderen en andere kwetsbare groepen. De mutant lijkt hen dankzij de lockdown nog niet echt te hebben bereikt.

Bovendien, ook bij de huidige ziekenhuisbezetting is het afschalen van een fors deel van de acuut planbare zorg nog steeds noodzakelijk. En als in de thuiszorg, de wijkverpleging, het onderwijs, de nutssector en andere vitale domeinen te veel personeel in quarantaine moet, kan dat alsnog tot forse, maatschappelijke consequenties leiden. Ook als omikron definitief tot minder ziekenhuisbezoeken leidt.

Ondanks zijn voornemens is het dus onzeker of Kuipers de groepen die het ergste snakken naar meer vrijheid vrijdag al veel te bieden heeft. „Als we nu al allemaal ons eigen ding gaan doen, raast de pandemie alleen maar door”, waarschuwde hij woensdag bij aankomst op het Binnenhof. Daarmee leek hij er vooral op uit te zijn de hooggespannen verwachtingen zoveel mogelijk te temperen.

Donderdag waren er signalen dat hij vooralsnog slechts inzet op het heropenen van het hoger onderwijs. Daarbovenop zou hij alleen de regels voor de (binnen)sport iets willen versoepelen en winkelen op afspraak weer mogelijk proberen te maken. Wie meer had verwacht, is gewaarschuwd: het zou kunnen dat het daar bij blijft. Aan Kuipers de taak dan te verduidelijken waarom.