Boze Kazachen wierpen woensdag het trotse standbeeld van oud-president Nazarbajev, ook wel de ”Atatürk” van Kazachstan genoemd, omver. In Almaty, de grootste stad, trok een menigte plunderend en vernielend door de straten. Plofkraken, bankovervallen en plunderingen van winkels vertellen hun boodschap: men is klaar met de corruptie en de zelfverrijking van de Kazachse elite. Het is tijd dat nu eindelijk het geld eens eerlijk wordt verdeeld.

Oud-president Nazarbajev hield tot woensdag als voorzitter van de Kazachse veiligheidsraad nog steeds een dikke vinger in de Kazachse politiek. Zo kon hij als ”eerste president” van Kazachstan rustig van zijn pensioen genieten terwijl hij een cultus rondom zijn persoonlijkheid bouwde. Woensdag viel die droom echter in duigen toen Tokajev, door Nazarbajev in 2019 aangewezen als opvolger, de ”oude man” ontsloeg. Aan het relatief stabiele tijdperk van Nazarbajev, die verkiezing na verkiezing won met 95 tot 98 procent, komt daarmee een eind.

Russische troepen

Omdat de protesten ook na het ontslaan van Nazarbajev niet ophielden, breidde Tokajev de noodtoestand uit naar het hele land. Beelden van demonstranten die overheidsgebouwen bezetten, militaire voertuigen kaapten en soldaten ontwapenden, gingen de wereld over. Er zou sprake zijn van tientallen doden.

Woensdagavond vroeg Tokajev ook om militaire steun bij het door Moskou geleide militaire bondgenootschap (CSTO), waar ook Armenië, Kirgizië, Tadzjikistan en Wit-Rusland deel van uitmaken. De „vredestroepen” zullen hulp bieden tegen „terroristische dreiging” van „groeperingen” die duidelijk „extensieve training hebben genoten in het buitenland”, aldus Tokajev. Volgens sommige bronnen zijn er nu al Russische troepen aanwezig in Kazachstan. Dat de Russen terug zijn in Kazachstan geeft de dertig jaar onafhankelijkheid die het land vierde in december een rauwe nasmaak.

De protesten worden in Russische en Kazachse media weergegeven als een revolutie, opgejut door het Westen. Dat gebeurt precies nu er volgende week gesprekken zijn tussen de NAVO en de Russen. Het verliezen van een bondgenoot als Kazachstan zou een enorme klap zijn voor Moskou. De angst van het Kremlin is dat in het enorme land ook NAVO-bases komen en dat de hele 7000 kilometer lange zuidgrens van Rusland in handen valt van het Westen.

Ook vreest Moskou dat een instabiel en chaotisch Kazachstan een trekpleister wordt voor islamitische terreurorganisaties, variërend van IS tot de nu dankzij Amerika zwaarbewapende Taliban.