Van Voorden is de schrijver van het boek ”Hoe de Hervormde diaconie van Zeist geschiedenis schreef voor de ouderenzorg in Nederland”. De uitgave, die donderdag wordt gepresenteerd, geeft een overzicht van de ouderenzorg in Zeist van 1861 tot 2006.

Tot 1861 kenden alleen enkele grote steden ”hofjes” voor de bejaarden. In dat jaar staken de diakenen van de hervormde gemeente van Zeist de hand uit naar kwetsbare ouderen en zorgden ze voor de bouw van een twintigtal diaconiehuisjes op de hoek van de Bergweg en de Joubertlaan. In de volksmond werden die ”het armenblok” genoemd.

„Dat was het begin van het vele diaconale werk voor ouderen in Zeist”, zegt Van Voorden (1947), oud-directeur van verzorgingshuis de Mirtehof en van Stichting Zeisterwoude, waarvan de Amandelhof en de Mirtehof deel uitmaakten. In 2007 ging de stichting op in Charim.

De schrijver zegt dat de kerkelijke zorg voor ouderen in Zeist in de vorige eeuw bloeide. Hij noemt de totstandkoming van de Amandelhof, die uitging van de Stichting Hervormd Bejaarden-Centrum Zeist, in 1962. „Het bejaardencentrum had zoveel bijzondere voorzieningen dat er uit West-Europa en zelfs uit Japan belangstelling voor was. Er waren 167 kamers met toilet en keuken, een royale eetzaal en een kerkzaal met een orgel. Zeist stond weer op de landkaart van de ouderenzorg.”

Tien jaar later kwam de Mirtehof. Van Voorden: „Zeist had weliswaar een behoorlijk percentage ouderen, maar de bouw van de Mirtehof was vooral een huisvestingskwestie. Veel mensen gingen vanaf hun 65e naar wat toen het bejaardentehuis heette.”

Toen hij in 1973 aantrad als directeur van de Mirtehof was een van zijn hoofddoelstellingen de mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. In 1975 startte het bejaardencentrum met flankerend ouderenbeleid. Dat hield onder andere dagverzorging in van thuiswonende ouderen en een alarmeringssysteem.

„In 1980 was de Mirtehof het eerste bejaardentehuis in Nederland dat een alarmeringssysteem begon”, aldus van Voorden. „Om dat te kunnen bekostigen, kwam er 25.000 gulden van de diaconie. De kerk vond het een diaconale taak. Het systeem was een hulp voor ouderen die zelfstandig woonden. ”Bij nood, druk op rood”, was de slogan. Die rode knop stond in verbinding met de Mirtehof, waarvandaan direct hulp geregeld werd. Toen het hier draaide, werd het landelijk ingevoerd.”

Een ander project waarin de ouderenzorg in Zeist voorop liep, was de groepsverzorging in de Mirtehof die in 1989 startte, vertelt Van Voorden. „Sommige bewoners werden vergeetachtig. Het idee was om hen te begeleiden door hen op een eigen afdeling te plaatsen en een dagprogramma voor hen te ontwikkelen. We kregen daarbij begeleiding van een wetenschappelijk bureau. Het experiment sloeg aan en is daarna landelijk uitgerold.”

Dat vooruitstrevende in de ouderenzorg was, aldus Van Voorden, ook te zien bij het opzetten van het wooncomplex Binnenhof, dat zich vanaf 1999 richtte op zelfstandig wonen. „Ouderen konden zelfstandig blijven wonen in een van de tachtig appartementen. Het inpandige dienstencentrum was er voor de bewoners en voor de wijk. De hervormde diaconie stelde 400.000 gulden beschikbaar.”

De oud-directeur is er blij mee dat de ouderenzorg in Zeist zo’n belangrijke plaats heeft mogen innemen. Hij voegt eraan toe: „De kerk heeft het voortouw genomen en zonder christelijk zorgpersoneel was het niet gelukt. Zij waren en zijn niet alleen belangrijk voor de identiteit van de verzorgingshuizen, maar velen van hen deden en doen het met liefde voor ouderen.”

Op dit moment hebben de kerken van Zeist geen directe bemoeienis meer met de ouderenzorg, al lopen er nog steeds lijntjes van de kerk naar diverse organisaties. Van Voorden: „Het boek stopt in 2006, maar ik wil benadrukken dat de diakenen nog steeds (in de geest van hun voorgangers) open ogen en luisterende oren hebben voor de ouderen in de zorgcentra en concreet omzien naar de naasten.”

> 150jaarouderenzorgzeist.nl