Het Outbreak Management Team (OMT) waarschuwt volgens Rutte in zijn jongste advies dat te veel mensen de basisregels laten versloffen, bijvoorbeeld door niet thuis te blijven en te testen bij klachten, geen afstand te houden en onvoldoende te ventileren. De naleving daarvan is “bepalend voor het aantal besmettingen”, zo benadrukt de premier.

Het dagelijkse aantal positieve testen ligt al dagen op rij boven de 20.000. Dat getal moet naar beneden, wil de zorg niet volkomen overbelast raken door de toestroom van coronapatiënten. Nu al is het “spannend” in de ziekenhuizen, waarschuwt Rutte. Het is volgens hem “heel belangrijk om de komende dagen een kentering te zien, ook in de naleving van de basisregels”. Anders lukt het straks niet meer om “mensen die dreigen te stikken door corona” nog allemaal te behandelen.

Het demissionaire kabinet kondigde anderhalve week geleden al extra maatregelen aan om het snel stijgende aantal besmettingen terug te dringen. Met onder meer beperktere openingstijden voor horeca en winkels en het weren van publiek bij sportwedstrijden hoopt het “een harde klap” toe te brengen aan het virus. Maar het duurt nog zeker tot het einde van de week voordat de effecten van die ingrepen zichtbaar worden.

Rutte begrijpt de zorgen van bestuurders in de gezondheidszorg die nu al roepen om hardere maatregelen. “Daar wordt verschrikkelijk hard gewerkt”, ziet hij ook. Maar de premier waarschuwt ook dat de gevolgen van lockdownachtige maatregelen voor de economie en samenleving “gigantisch” zijn. “Dus die moet je alleen nemen als je zeker weet dat je ze moet nemen.”