Wie aan reformatorische kerkgangers in Gouda vraagt waar de Oranjekerk staat, krijgt hoogstwaarschijnlijk geen bevredigend antwoord. Vraag je echter naar de Stationspleinkerk, dan zullen de meeste kerkgangers een handje kunnen helpen.
De officiële naam heeft de kerk waarschijnlijk te danken aan de zaal Oranje-Nederland aan de Turfmarkt, waar de gereformeerde gemeente vanaf 1908 samenkwam. Eigenaar van deze zaal was B. H. Maaskant, uitgever van prekenboekjes en andere stichtelijke lectuur. Vanwege de gestage groei van de gemeente zoekt de kerkenraad vanaf 1932 een geschikte locatie om een kerk te bouwen. De keus valt op een perceel grond bij het stationsgebouw. In 1935 komen de plannen in een stroomversnelling.
Gebroeders W. en P. van Boven uit Rotterdam-Hillegersberg ontwerpen een kerkgebouw met invloeden van het zakelijk expressionisme. Het gebouw heeft een Grieks kruis als plattegrond en is opgetrokken uit bruine baksteen in kettingverband. Met het gehele complex, bestaande uit kerkgebouw, vergaderzaal en kosterswoning, de inventaris en het orgel is een bedrag gemoeid van 88.655 gulden. Ds. A. de Blois legt op 20 juni 1936 de eerste steen. Bij deze gelegenheid spreekt hij over Openbaring 21:6a: „En Hij sprak tot mij: Het is geschied. Ik ben de Alfa en de Omega.”
Installatiebedrijf N. W. Schreuder uit Amersfoort legt in de Oranjekerk centrale verwarming aan; een luxe die in die tijd nogal wat kerkgebouwen moesten ontberen. In het kerkelijk weekblad De Saambinder adverteerde hij ermee: „Daar gingen zelfs de mensen uit de Gereformeerde Kerk ter kerke omdat het daar zoo lekker warm was!”
Een jaar later wordt de pastorie met de opvallende ronde erker aan de Vredebest 32 gebouwd, naar een ontwerp van Marinus Valk. Hij is geen architect, maar leraar op de Ambachtsschool in Gouda, waar hij bouwkunde doceert. Deze pastorie is zijn eerste en ook zijn enige project. Aannemingsbedrijf Gebr. Kok voert de bouw uit voor bijna 12.000 gulden.
Na de scheuring van 1953 blijft het gebouw eigendom van de Gereformeerde Gemeenten (synodaal verband). Ds. A. Verhagen was er predikant. De ontstane gereformeerde gemeente in Nederland –met dr. C. Steenblok als herder en leraar– kerkt in die eerste periode elders in Gouda. De Oranjekerk wordt in 1959 overgedragen aan de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (GGiN). Ds. F. Mallan is er predikant van 1968-1972. Van 1980 tot 2009 staat de gemeente buiten het verband van de GGiN. Ds. A. van den Berg dient de gemeente van 1977 tot zijn overlijden in 2004. Daarna wordt de gemeente gediend door ds. A. Schultink (2010-2015) en ds. J. A. Weststrate (2021-heden).
Serie Kerk-geschiedenis
In deze serie wordt de geschiedenis van een aantal markante kerkgebouwen uit de Nederlandse kerkgeschiedenis belicht. Over vier weken: de Toevluchtkerk in ’s-Hertogenbosch.
