Voor de top klonk de oproep van ruim 300 organisaties om in Glasgow een akkoord te sluiten voor de financiering voor zulke schade. Hoewel er de laatste jaren al geldstromen op gang komen richting ontwikkelingslanden, gaan deze vooral naar bijvoorbeeld duurzame energie. En zeker niet naar ”Loss and damage” (”Verlies en schade”), zoals het tijdens de klimaattop op het programma staat.

Vedant Kulkarni uit India pleit –als lid van de wereldwijde Loss and Damage Youth Coalition– tijdens de top voor zo’n fonds. Hij zag de gevolgen van klimaatverandering in augustus nog met eigen ogen. In zijn woonplaats Nashik trad de rivier de Godavari na extreme regenval in de regio ver buiten zijn oevers. „Het water stond tot aan de eerste verdieping van de huizen bij de rivier.”

Kulkarni ziet dan ook graag dat er geld komt van rijke landen waarmee arme mensen hun huizen weer kunnen opbouwen na zulke overstromingen.

Is er sprake van een klimaatschuld van rijke landen?

„Zo zou je dat kunnen zeggen. Rijke landen hebben de verantwoordelijkheid om arme landen te helpen, omdat zij het klimaatprobleem voor het grootste deel hebben veroorzaakt. Arme landen ondervinden wel de ernstige gevolgen van klimaatverandering, maar hebben er vrijwel niet aan bijgedragen.”

Klimaatverandering was niet het doel, maar een bijeffect van het gebruik van fossiele brandstoffen. Kun je rijke landen daar dan verantwoordelijk voor houden?

„Ja, omdat landen bij het gebruik van de brandstoffen vooral de economische groei belangrijk vonden. Ze gaven geen prioriteit aan de behoeften van hun eigen mensen en mensen elders.

Landen kunnen niet zeggen dat ze het niet wisten, want al sinds ongeveer 1970 is bekend dat broeikasgassen opwarming veroorzaken. Veel van de uitstoot kwam pas daarna.”

Wat zijn argumenten om landen verantwoordelijk te houden?

„Rechtvaardigheid en solidariteit. Iemand die schade veroorzaakt, moet daarvoor bestraft worden. Dat geldt ook voor klimaatschade. Neem Gabon, een Afrikaans land. Dat land is klimaatpositief (de bomen nemen er meer koolstof op dan het land uitstoot, MK). Toch ervaren ze juist in zulke landen bijvoorbeeld overstromingen en droogten. De landen die veel broeikasgassen hebben uitgestoten moeten nu instaan voor de armere en hen helpen.”

Hoe verhoudt zich een eventueel fonds voor klimaatschade zich met noodhulp?

„Noodhulp van goede doelen is afhankelijk van de vrijgevigheid van donateurs. Of dat geld er komt en hoeveel dat dan is, weet je nooit. Je kunt er dus niet op vertrouwen. Er is zekerheid nodig, en die krijg je met een klimaatfonds.”

Sommige rijke landen zijn bang voor aansprakelijkheid en rechtszaken. Terecht?

„Ik snap de zorgen, maar de Verenigde Naties zijn geen rechtbank. Je kunt het gewoon zien als hulp dat wordt geregeld met een fonds. Ieder rijk land stopt daar elk jaar voor een bepaald percentage een bedrag in. Daarmee word je niet gelijk voor de rechter gesleept voor nog meer geld.”