Aan de formatietafel moeten verregaande afspraken worden gemaakt om belangrijke knelpunten weg te nemen, zegt Nijpels. „Een dun regeerakkoord? Je zuster! Het is ondenkbaar dat je het klimaatbeleid in een nieuw regeerakkoord beschrijft in twintig regeltjes.” Er is aandacht nodig voor onder meer de aanleg en financiering van infrastructuur en modernisering van wet- en regelgeving, die nog stamt uit het ‘fossiele’ tijdperk.

Doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) laten zien dat Nederland niet op koers ligt om de eigen, wettelijk vastgelegde doelstelling (49 procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2030) te halen, laat staan het Europese doel van 55 procent. Nijpels waarschuwde dit voorjaar al dat er nog veel werk te verzetten is, en dat dit niet kon blijven liggen tot er een nieuw kabinet is. De nieuwe cijfers onderstrepen dat.

Met name de VVD blijft als een mantra herhalen dat de klimaattransitie voor overheid, burgers en bedrijven ‘haalbaar en betaalbaar’ moet zijn. Maar volgens Nijpels is die vraag „niet aan de orde”. De doelen liggen vast in wetgeving, daar valt niet meer over te discussiëren. En onderzoek heeft allang uitgewezen dat de kosten voor de samenleving als geheel te dragen zijn, aldus Nijpels.

Zelfs al het Europese doel als uitgangspunt wordt genomen, kost klimaatbeleid de samenleving waarschijnlijk enkele miljarden euro’s per jaar. De vraag is wel waar die lasten neerslaan.”Voor sommige groepen is het niet betaalbaar”, zegt Nijpels. Met name mensen met een kleine beurs en kleine ondernemers hebben hulp nodig zodat ze de transitie „kunnen meemaken”. Het is „cruciaal” om de burger bij het klimaatbeleid te betrekken.

Nijpels merkt verder op dat klimaatbeleid niet alleen uit subsidies kan bestaan. „Anders wordt het onbetaalbaar voor de overheid.” Er zullen ook normen gesteld moeten worden, en het principe ‘de vervuiler betaalt’ moet worden toegepast.