Politici uit allerlei landen vrezen dat het oordeel van het Poolse Grondwettelijk Hof een bom legt onder een van de steunpilaren van de EU, het principe dat Europese wetgeving boven nationale wetgeving gaat. De uitspraak van de Poolse rechters moet nog wel formeel worden gepubliceerd en is daardoor nog niet van kracht.

De Franse minister van Europese Zaken Clément Beaune noemde de situatie zeer ernstig en erkende dat nu het risico bestaat op een Pools vertrek uit de EU. Hij benadrukte bij BFM TV dat beslist niet te willen. Minister van Buitenlandse Zaken Jean Asselborn van Luxemburg verweet de Poolse regering „met vuur te spelen”.

De Duitse ambtgenoot van Asselborn, Heiko Maas, vindt dat Polen zich aan zijn verplichtingen als EU-lid moet houden. „Als een land besluit om politiek deel uit te maken van de EU, dan moet het garanderen dat de overeengekomen regels ook volledig worden ingevoerd”, zei de minister tegen Duitse media.

De conservatieve regering van Polen ligt al jaren overhoop met het dagelijks bestuur van de EU over hervormingen in het land die volgens Brussel steeds verder de democratie en rechtsstaat ondermijnen. Bij het EU-hof in Luxemburg heeft Warschau al verschillende zaken verloren, waaronder recent een zaak over een tuchtcollege voor rechters.

Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie noemde de uitspraak van het Grondwettelijk Hof „zeer zorgwekkend”. Ze zei dat EU-burgers en bedrijven die zaken doen in Polen de zekerheid moeten hebben dat Europese regelgeving daar volledig wordt ingevoerd. Von der Leyen stelde in een verklaring dat ze de uitspraak van het hof eerst laat analyseren en dat daarna wordt besloten over vervolgstappen.

De Poolse premier Mateusz Morawiecki is wel blij met de uitspraak. Hij benadrukte op Facebook dat zijn land deel wil blijven uitmaken van de „Europese familie van naties”, maar daar moet volgens hem wel „met respect” met iedereen worden omgegaan. Hij zei niet te willen dat Polen als „tweederangs land” wordt behandeld.