De landen willen al jaren tot de unie toetreden en krijgen in de wachtkamer keer op keer bemoedigende woorden te horen. De Europese Commissie noemde al eens het jaar 2025 voor toetreding van de zes. Slovenië, dat dit halfjaar de EU voorzit, wijdde de EU-top van woensdag aan de regio en wilde afspreken dat het vóór 2030 dan toch zover zou zijn.

Maar dat stuitte op grote weerstand. Landen als Nederland en Duitsland willen nog geen toetredingsdatum met hen afspreken.

„Dat gaat eigenlijk voor iedereen te ver”, constateerde demissionair premier Mark Rutte na afloop. „Omdat je zeker wilt zijn dat als landen lid worden, ze ook aan alle eisen voldoen. Als je nu een datum gaat zetten en zegt: die datum is heilig, en niet of je aan de eisen voldoet, dan loop je het risico dat landen niet alles doen wat nodig is om ook echt lid te kunnen worden.”

Ongeduld

Albanië en Noord-Macedonië willen graag aan de onderhandelingen over de vereiste hervormingen beginnen, maar krijgen maar geen toestemming. Voor hun ongeduld heeft Rutte wel begrip. Maar dat is volgens hem de schuld van Bulgarije, dat het begin van de onderhandelingen dwarsboomt wegens een oude ruzie met Noord-Macedonië. „We hebben vandaag met heel veel collega’s, ik ook, gezegd: „Los dat probleem op.””

De beladen term „uitbreiding” van de EU komt in de verklaring waarmee de leiders de top afsloten maar zijdelings voor, zonder termijnen of toezeggingen. Ook al leeft volgens EU-kopstukken wel het besef dat Rusland en China zich in het gebied kunnen nestelen als de EU dat van zich vervreemdt. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen waarschuwde opnieuw dat de overtuigingskracht en de invloed van de Unie dreigen te tanen als die het geduld van de aspirant-lidstaten verder op de proef stelt.

Deze week kwam de Hongaarse Eurocommissaris voor Uitbreiding, Oliver Varhelyi, in opspraak omdat hij zou proberen de toetreding van Servië te bespoedigen door de belabberde toestand van de rechtsstaat daar te verdoezelen.

Eurocommissaris Varhelyi sluit volgens anonieme ambtenaren en diplomaten en enkele Europarlementariërs doelbewust de ogen voor zaken die nog aan de Servische democratie en rechtsstaat mankeren, zo berichtte de nieuwssite Politico. Alles om Servië vlug de EU in te loodsen, zoals ook de Hongaarse premier Viktor Orban bepleit. Daar gaat de Commissie weliswaar niet over, maar de EU-landen die erover beslissen, leunen wel op haar oordeel.

Vertrouwen

Von der Leyen heeft desondanks „alle vertrouwen” in het Hongaarse Commissielid. „Alle Eurocommissarissen hebben mijn volledige vertrouwen”, verklaarde Von der Leyen woensdag. Ze wees erop dat de deskundigen van de Commissie „met een boel expertise” met grote regelmaat verslag doen van de vorderingen van kandidaat-lidstaten als Servië. „Servië is een eind op streek, maar natuurlijk is er nog veel te doen, ook op het vlak van de rechtsstaat.” Dat erkent de regering in Belgrado volgens haar ook.