„Karl Marx zou jaloers zijn op ons belastingstelsel”
De eenverdiener gaat er in 2022 opnieuw op achteruit. Jan Schippers, directeur van het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP, is verontwaardigd. „Karl Marx zou jaloers zijn op dit belastingstelsel.”
Voor de SGP-jongeren uit Staphorst houdt Schippers vrijdagavond een referaat over het kostwinnerschap. Ook ds. M. van Reenen uit Oldebroek geeft een lezing.
Hoe gaat Nederland om met eenverdieners?
„Slecht. Het overheidsbeleid is er helemaal op gericht dat man en vrouw evenveel werken. Het belastingstelsel dringt Nederlanders in die dwangbuis. Een eenverdiener met een salaris van 40.000 euro moet bijna zeven keer zoveel belasting afdragen dan een man en een vrouw die allebei 20.000 euro per jaar verdienen. Zeer onrechtvaardig.”
In hoeverre wijkt dit af van andere Europese landen?
„Nederland wil altijd het beste jongetje van de klas zijn, maar in dit geval is Nederland het slechtste jongetje van de EU-klas. Gemiddeld moeten eenverdieners in de EU-landen 4 procent meer belasting betalen dan tweeverdieners. Maar Nederland doet het dramatisch slechter. Eenverdieners betalen in ons land, los van het bovenstaande voorbeeld, gemiddeld 12 procent meer belasting dan tweeverdieners.
Nederland heeft trouwens heel weinig aandacht voor het gezin. In ons land gaat 1,8 procent van het bruto nationaal inkomen naar regelingen die gezinnen financieel steunen. In Europa is dat gemiddeld 2,5 procent. Frankrijk, Hongarije en Denemarken geven aan gezinnen met kinderen rond de 3,5 procent van hun nationaal inkomen uit. Die landen zien beter in dat het gezin dé plek is waar kinderen opgroeien tot stabiele volwassenen.”
Deze week is de Miljoenennota gepresenteerd. Wat verandert er voor de eenverdiener?
„Het Centraal Planbureau zegt dat eenverdienersgezinnen er volgend jaar met 0,2 procent in koopkracht op achteruitgaan, terwijl alle andere soorten gezinnen er licht op vooruitgaan of gelijk blijven. Dat is te wijten aan een kabinet waarin ook het CDA en de ChristenUnie zitten. Die partijen zeggen voor alle gezinnen op te komen, maar daar is in het beleid bitter weinig van te zien.
De inkomensafhankelijke combinatiekorting wordt in 2022 met 300 euro afgebouwd. Dat verkleint de belastingkloof met tweeverdieners. Maar dit wordt weer teniet gedaan door wijzigingen in de arbeidskorting en de afbouw van de overdraagbare heffingskorting, onterecht ook wel aanrechtsubsidie genoemd.
Ons belastingsysteem is met ruim honderd regelingen gigantisch ingewikkeld geworden. Ook kijken politici vooral naar koopkrachtplaatjes. Daardoor wordt het steeds lastiger om er iets aan te veranderen. Als je de eenverdieners minder wilt belasten, moeten de tweeverdieners juist meer belasting betalen. Die zijn er veel meer, dus hun protest wordt wel gehoord. Dat van de eenverdieners helaas niet.
Toch luidt de SGP al meer dan 10 jaar de noodklok over de kloof tussen een- en tweeverdieners. Wat heeft de partij daarmee bereikt?
„In ieder geval heeft de SGP het probleem van de eenverdienersgezinnen op de kaart gezet. Kabinet en Kamer hadden hier tot 2012 helemaal geen oog voor. Nu wel. Dat komt mede doordat Maurice de Hond aantoonde dat de meeste eenverdieners op de VVD stemden. Dat zette diverse Kamerleden aan het denken. Het is uiterst teleurstellend dat ook volgend jaar de eenverdieners er weer niet in koopkracht op vooruit gaan. Een schrale troost is dat als de SGP niets had gedaan, de belastingkloof tussen één- en tweeverdieners hoogstwaarschijnlijk veel groter was geweest.”
Ook in de reformatorische gezindte neemt het aantal eenverdieners af. Lost het probleem zich vanzelf op?
„Nee. Dat zou een kortzichtig standpunt zijn. Al zou er nog maar één eenverdienersgezin in Nederland zijn, dan is het nog rechtvaardig om er voor op te komen. Ik zie gewoon dat er in sommige van die gezinnen echt verborgen armoede is. De overheid behoort geen inkomen te belasten dat gezinnen nodig hebben om in hun eerste levensbehoeften te voorzien. En toch gebeurt dat volop in Nederland. Schandalig.
Veel reformatorische moeders werken in het onderwijs of in de zorg. Sectoren waar ze keihard nodig zijn. Daarmee groeit het aantal anderhalfverdienergezinnen: de man werkt fulltime, de vrouw parttime. Maar dat gaat de overheid niet ver genoeg, want die straft je af als de verdeling van arbeidsinkomen tussen man en vrouw niet 50/50 is.”
Kunt u voorbeelden geven?
„De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid publiceerde vorige week een rapport: ”Kiezen voor houdbare zorg”. Een conclusie die ik daaruit trek, is dat we meer informele zorg, dus mantelzorg, moeten verlenen. Anders rijzen de kosten voor de gezondheidszorg de pan uit. Maar als een vrouw minder gaat werken om bijvoorbeeld voor haar moeder te zorgen, dan wordt zij belastingtechnisch fors afgestraft.
Nog zo iets: wie gaat scheiden kan een belastingvoordeel tot 8000 euro per jaar innen. Maar elke scheiding kost de maatschappij veel geld. Een extra woning verhoogt de woningnood. Een extra auto belast het milieu. Kinderen groeien niet meer op in een stabiel gezin en hebben daardoor vaak meer jeugdzorg nodig. De kosten daarvoor rijzen de pan uit.
Kortom, ons belastingstelsel rammelt aan alle kanten. Je telt eigenlijk pas echt mee als je betaald werk verricht. Het kapitalisme, maar ook het marxisme, druipt er vanaf. Karl Marx zou jaloers zijn geweest op ons belastingstelsel. Iedereen aan het werk, iedereen gelijk.
Helaas zijn vrijwel alle politici in slaap gesukkeld. Ik noem onze Staten-Generaal wel eens gekscherend onze makke Schapen-Generaal. Op een enkele uitzondering na gaan de Kamerleden kritiekloos mee met de introductie van het marxisme onder liberale vlag in ons land.”
Wat moet er volgens u gebeuren?
„De CPB-modellen zijn leidend. De aannames van het CPB leiden tot beleid dat fout uitpakt voor de samenleving op lange termijn. Daarom zou ik Kamer en kabinet willen oproepen om eens achter die theoretische tekentafels vandaan te komen en zien wat het belastingstelsel in de praktijk uitwerkt. Dan zouden ze zien dat veel eenverdieners dat noodgedwongen zijn. Bijvoorbeeld omdat de partner een handicap of een ziekte heeft. Of dat jonge kinderen met een rugzakje niet zonder aandacht van hun moeder kunnen. Oma of opa niet zonder hulp van de kinderen.
Dan zouden politici zien dat we met dit onzinnige belastingstelsel als het ware op een betonnen muur afdenderen. Werk en welvaart zijn veel belangrijker dan opvoeding en zorg die gewone gezinnen leveren. Maar hoe minder van die gezinnen, hoe minder kinderen opgroeien tot stabiele volwassenen die de toekomstige handen aan het bed of aan de machine zijn. Vroeg of laat loopt dit systeem een keer vast. Maar omdat een meerderheid dit anders ziet, kan de SGP niet veel meer doen dan door middel van kleine stapjes proberen de situatie van eenverdieners te verbeteren . Daar gaan we voluit voor, ook al weten we dat we voorlopig met weinig resultaat genoegen moeten nemen.”