Vanwege slechts acht Chinese tekens verdween Tong Ying-kit afgelopen week voor meerdere jaren achter de tralies. De 24-jarige Hongkonger reed vorig jaar op zijn motorfiets op agenten in, terwijl hij een zwart-witte vlag droeg met daarop de kreet ”Bevrijd Hongkong, revolutie van onze tijd”. Volgens de rechters zette Tong met deze veelgebruikte slogan aan tot afscheiding van China.

De jonge demonstrant is de eerste veroordeelde onder de ingrijpende veiligheidswet die ruim een jaar geleden van kracht werd in de Aziatische metropool. In reactie op de massale prodemocratische protesten stelden de autoriteiten zware straffen op afscheiding, ondermijning en samenzwering met buitenlandse mogendheden. In de praktijk houden deze vage bepalingen in dat kritische geluiden niet worden geduld.

Oudgediende

Ondanks de verzekering van de regering van Hongkong dat deze nieuwe wet slechts sporadisch zou worden gebruikt, is er sindsdien veel gebeurd. Eind juli waren naar aanleiding van de regelgeving meer dan 130 personen –van journalisten, studenten, activisten tot politici– gearresteerd en 76 aangeklaagd. Dat Tong voor 9 jaar de cel in moet, is voor deze groep een veeg teken.

Maar ook de democratiegezinde burger zweet peentjes door de nieuwe wet. „De veroordeling van Tong is schrikaanjagend”, zegt Emily Lau (69). Hoewel ze gewelddadige protesten nadrukkelijk veroordeelt, „heeft hij niets gedaan dat zo’n straf verdient. Inwoners zijn ontzettend bang, ze durven niets te zeggen wat mogelijk tot een arrestatie leidt.”

Met meer dan 25 jaar ervaring als parlementslid is Lau een oudgediende in de Hongkongse politiek. Tot haar politieke pensioen in 2016 zat ze enkele jaren de Democratische Partij voor. In de afgelopen maanden waren partijgenoten het doelwit van de autoriteiten. Maar nog altijd is ze betrokken op de toekomst van de stad. „Ik trek me niet terug uit de strijd voor mensenrechten en democratie.”

De veroordeling van Tong is volgens mensenrechtenorganisaties „het begin van het einde” van de vrijheid van meningsuiting in Hongkong. Ook Lau ziet de speelruimte afnemen, vooral omdat mensen zichzelf het zwijgen opleggen uit vrees voor de gevolgen. „Maar zo ben ik niet. We moeten ons de mond niet laten snoeren.”

Voorvechters

Wel past de door de wol geverfde oud-politica op haar tellen. „Laat ik duidelijk zijn. Deze wetten zijn erg hard en onredelijk, maar het zijn wel de wetten. En als je die breekt, kun je worden gearresteerd. Daarom zeg ik altijd: wees onverschrokken, wijs en voorzichtig. Zo probeer ik te overleven.”

Desondanks weet ze dat ze met haar kritische geluiden een balanceeroefening uitvoert. „Als ze me komen ophalen, zal ik niet al te verbaasd zijn. Er zijn zoveel anderen opgepakt”, verwijst ze naar de arrestatie van diverse partijgenoten in de afgelopen maanden.

Want ook de politiek bleef niet buiten schot. In het voorjaar volgden hervormingen van het kiesstelsel die de oppositie tot een minimum terugbrengt. Het aantal democratisch gekozen zetels nam af en kandidaten moeten eerst goedgekeurd worden door een pro-Peking commissie.

Andere ontwikkelingen stapelden zich op. Voorvechters van democratie, zoals de bekende activist Joshua Wong, zijn veroordeeld voor hun rol bij de massale protesten. De prodemocratische krant Apple Daily moest door overheidsoptreden zichzelf opdoeken.

Hongkong is niet meer de open, veilige en bruisende stad van weleer, verzucht Lau. „Het was dan wel geen echte democratie, maar toch.” Ze was voorheen zelfs in staat om een coalitie te vormen met Chinagezinde wetgevers. „Dat is een beschaafde manier, in plaats van mensen door intimidatie het zwijgen op te leggen. Verschrikkelijk.”

Op de vraag of het verzet inmiddels gebroken is, reageert Lau resoluut. „Nee, de inwoners zullen zich blijven uitspreken. Het zullen er wel minder zijn dan voorheen, maar we zullen doorgaan. Het vuur is niet uitgeblust.”