Wat is Pegasus?

Pegasus is een observatietechnologie, ontwikkeld door de Israëlische NSO Group. Zij verkoopt de software exclusief aan overheden. Gebruikers van Pegasus kunnen ongemerkt inbreken in telefoons van hun doelwitten. Zogenaamde ”zero-click”-aanvallen kunnen een telefoon kraken zonder dat de gebruiker hiervoor iets hoeft te doen. Dit maakt Pegasus een van de meest geavanceerde vormen van observatietechnologie.

Zodra het virus binnendringt, beheert het ongemerkt de telefoon. Het kan al dan niet versleutelde berichten meelezen, telefoongesprekken afluisteren en gps-locaties peilen. Verder is het mogelijk om van afstand de microfoon of camera aan te zetten.

Zowel Android-telefoons als iPhones zijn kwetsbaar voor deze software; volgens The Guardian zijn er in juli 2021 nog succesvolle aanvallen geweest op iPhones met de meest recente veiligheidsupdates.

Wat zorgt voor problemen?

Uit onderzoek van samenwerkende media, waaronder The Guardian en The Washington Post, blijkt dat landen Pegasus niet alleen gebruiken tegen criminelen en terroristen.

Onder andere India, Hongarije en Mexico lijken deze spyware ook in te zetten tegen oppositieleden, journalisten en activisten. Verder zouden de Franse president Macron en de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, een potentieel doelwit zijn van Marokkaanse veiligheidsdiensten, meldde The Washington Post.

Hoewel NSO Group beweert dat het landen helpt „rechtmatig” criminaliteit te voorkomen, verkopen de ontwikkelaars hun producten volgens de onderzoekers ook aan landen als Azerbeidzjan, Rwanda en Saudi-Arabië. Landen die niet direct bekend staan om hun respect voor mensenrechten.

Wat is de rol van Israël in dit alles?

Het is niet duidelijk of Israël toegang heeft tot data die klanten van NSO verzamelen. De regering mengde zich wel in een deal van NSO met Saudi-Arabië; het gaf volgens The Guardian in 2017 expliciet toestemming om in gesprek te gaan met de oliestaat.

Volgens onderzoek van de Britse krant begonnen Indiase en Hongaarse klanten de observatietechnologie te gebruiken, kort nadat hun regeringsleiders de toenmalig Israëlisch premier Benjamin Netanyahu ontmoetten.

Tijdens een persconferentie in 2017 in Hongarije sprak Netanyahu over de rol van zijn regering in de economie: „Ik bemoei me niet met de economie. Het enige waar ik me mee heb bemoeid is cybersecurity.”

Wat voor gevolgen hebben de publicaties?

De publicaties hebben tot felle reacties geleid van politici en journalisten. De Indiase oppositie noemt het volgen van oppositieleden door overheidsdiensten van premier Modi een „belediging voor de democratie.”

Volgens klokkenluider Edward Snowden zijn de publicaties een reden om de spyware sector te verbieden. In een interview met The Guardian noemt hij het illustrerend dat autoritaire regimes via commerciële partijen zulke ingrijpende software kunnen gebruiken. „Wanneer autoriteiten met weinig kosten of risico’s iedereen kunnen volgen die maar een beetje interessant is, zullen ze dat alleen maar vaker doen.”