Gejoel en gefluit vullen het Malieveld. Het CDA, vanouds boerenpartij, is bij een deel van agrarisch Nederland duidelijk niet populair. Zeker niet na de nieuwe landbouwvisie die de partij daags voor het boerenprotest naar buiten bracht.

CDA’er Derk Boswijk, in maart verkozen tot Kamerlid, bijt het spits af als een van de negen politici die de menigte toespreken. Hoon valt hem ten deel, maar aan het eind van zijn toespraak valt ook applaus te horen.

De CDA’er zegt dat de politiek en het CDA de boeren in de steek hebben gelaten. „Laten we dat vooropstellen. En daarom heb ik ervoor gekozen om me kwetsbaar op te stellen en met die visie te komen.” Boswijk hekelt „oneliners zoals het halveren van de veestapel” en eveneens het „koste wat het kost de tweede landbouwexporteur van de wereld willen zijn.”

Ook zegt hij: „Als jullie kiezen voor populisme: prima, maar zoek het dan een deurtje verder.” Volgens Boswijk is als er niets wordt gedaan over tien à vijftien jaar de helft van de boeren weg.

D66’er Tjeerd de Groot stelt dat „de veestapel fors moet inkrimpen.” Luidkeels laten de boeren van zich horen. Schreeuwend van boosheid loopt een groep richting het podium. Door het lawaai van de toehoorders heen vervolgt De Groot dat de boeren zich geen zand in de ogen moeten laten strooien. „We gaan dit samen doen.”

Uitermate populair onder de aanwezig boeren is Caroline van der Plas, voorvrouw van de BoerBurgerBeweging. De politica wordt met gejuich onthaald en krijgt herhaaldelijk applaus. BBB is nieuw in de Kamer en haalde op 17 maart één zetel. „Het gaat helemaal niet om de natuur, het gaat helemaal niet om het klimaat, het gaat helemaal niet om een stikstofprobleem”, stelt Van der Plas. „Het gaat om de grond die ze willen hebben voor woningen.”

Hoogwerker

FVD-leider Thierry Baudet heeft voordat hij het podium beklimt een aanvaring met de organisatie van het boerenprotest. Terwijl een andere spreker aan het woord is, laat de politicus zich aan het publiek zien in een hoogwerker die naast het podium staat. „Een klein intermezzo”, noemt Bart Kemp van Agractie het. „Hij dacht dat het nodig was om hier boven het podium te gaan hangen. Wij hebben hem verteld dat hij zijn werk in de Kamer moet doen en niet hier de populist uithangen.” Baudet schrijft op Twitter dat hem verteld was dat hij niet mocht spreken, maar verschijnt toch op het podium.

Daar spreekt hij over „de grootste diefstal uit de Nederlandse geschiedenis. Jullie land wordt voor een tientje per vierkante meter afgepakt, en zo meteen, als ze er asielzoekerswoningen op hebben gezet, voor 300 euro per vierkante meter verkocht. Dat is wat in essentie gaande is.” De politicus heeft het ook over de „Great Reset. Dat is wat hier gaande is, en jullie zijn de kanaries in de kolenmijn.”

Duidelijk is dat Baudet op lang niet iedereen indruk maakt. „Wat doe jij er dan aan?” roepen mensen uit het publiek richting het podium.

Flinterdun

SGP’er Roelof Bisschop zegt dat hij iedere keer weer schrikt als hij zich realiseert waarop het stikstofbeleid gebaseerd is. Hij noemt het „een flinterdun vloertje.”

De discussie over inkrimping van de veestapel is „een non-discussie”, houdt hij de boeren voor. „Het kan best zijn dat dat het gevolg is, maar als je daarmee begint, begin je precies aan het verkeerde eind te discussiëren.”

Bisschop stelt dat er een landbouwakkoord moet komen waarin boeren perspectief wordt geboden. De Kamer nam eerder een motie aan om tot zo’n akkoord te komen.

Hamburgers

Nadat de politici van het podium verdwenen zijn, ebben de emoties weg. Al snel heeft de demonstratie meer iets van een gezellige reünie van vrienden en vakgenoten.
Broodjes hamburger vinden gretig aftrek. „Er is al twintig kilo uien doorheen”, meldt de bakkende boer trots.

Toch zijn de zorgen niet weg. Integendeel. Een toekomstig kabinet gaat boeren waarschijnlijk stevig aanpakken, vreest Maarten van Stempvoort (23). „Landbouw legt het af tegen woningbouw”, concludeert de Zeeuwse boerenzoon en student landbouweconomie in Wageningen.

Reken maar na: „D66 steekt z’n visie niet onder stoelen of banken. De VVD wil laten merken dat ze voor de boeren zijn, maar je proeft een dubbele agenda. Het CDA zit met een probleem: die wil én boerenpartij zijn én machtspolitiek bedrijven, maar die twee gaan niet altijd door één deur.”

Toch wil de student zich niet neerleggen bij een somber scenario. „Druk op de politiek blijft nodig.” „Als je van tevoren je kop laat hangen, wordt het sowieso niet beter voor de landbouw”, zegt ook Henri Smeenk uit Winterswijk. De toekomst voor boeren in de Achterhoek ziet er somber uit. Grote vraag is of er überhaupt nog plaats is voor boeren in Gelderland. En dus ook voor zijn zoon Maarten (18), die het boerenvak in wil. „Misschien kan ik straks nog in een andere provincie beginnen”, hoopt die. „Friesland of Drenthe.”

Melkprijs

Oplossingen ziet boer Frans-Jan ter Beek uit Muiden wel. Maar die kosten tijd en geld, benadrukt hij. „Ik kan best met tien koeien minder leven. Als de melkprijs dan maar omhoog gaat.” Hij staat niet alleen voor zichzelf op het Malieveld. „Het gaat me om de toekomst van ons land. We moeten voor voedsel niet afhankelijk worden van het buitenland. Want van groene stroom kun je niet eten.”

Veel boeren verdwenen uit de polder onder de rook van Amsterdam, vertelt hij. „Als een boer moet stoppen, raakt hij niet alleen zijn werk kwijt. Maar ook zijn huis, zijn roots, zijn leven.”

Even verderop maakt een vriendengroep uit het Groene Hart gehakt van het idee dat inkrimping van de landbouw goed zou zijn voor het milieu. „De overheid bouwt straks huizen op de natuur.” En: „Vogeltjes gaan echt niet op zonnepanelen zitten.”

De toespraken van de politici zijn hieronder terug te kijken.