„Een krijsend, metalig geluid scheurt de feestdag kapot. Als een roestig mes snijdt het alle andere klanken af: het oranje boven, het applaus, het rumoer; die hele kakofonie van feestelijkheid. Ik kijk over mijn schouder: vormen schieten door de lucht. Ineens raast een zwarte auto voorbij, slingeren mensen tegen de grond. Ik draai mijn hoofd met de voorbijrazende auto mee en zie hem verdwijnen in mijn dode hoek.”

Hij komt er niet graag. De Naald in Apeldoorn is een open wond voor Renaldo Ishaak uit Hoofddorp. Waarom de 17 meter hoge obelisk uit 1901 hier staat, weet bijna niemand (”dankbare hulde” van de inwoners van Apeldoorn aan de ouders van koningin Wilhelmina), dubieuze bekendheid kent het monument in de buurt van Paleis Het Loo sinds de laatste dag van april 2009.

Ieder jaar als 30 april dichterbij komt, neemt de stress toe bij Ishaak (1985), teamleider van de Koninklijke Marechaussee op Schiphol. Hij is als marechaussee-biker als een van de eersten ter plekke na de aanslag op Koninginnedag 2009 en krijgt dat niet meer uit zijn hoofd. Twaalf jaar later maalt het nog altijd. Acht mensen komen die dag om het leven, onder wie dader Karst T. uit Huissen. „Die zwarte Suzuki, dat meisje van een jaar of tien, mijn collega’s, gewoon de beelden, ze komen allemaal weer voorbij. Of liever gezegd, nog steeds.”

De Suzuki rijdt af op de open bus waarmee de koninklijke familie een rijtoer door Apeldoorn maakt. Ishaak weet direct: dit is een aanslag. De dodelijke daad van T. wordt een tijdbom in zijn hoofd. Ishaak houdt er een posttraumatisch stresssyndroom aan over. Zijn verhaal vertelt hij in zijn boek ”First Responder. De mens achter het uniform” (uitg. Kompas, Houten; € 20,95). Eerder deze week overhandigde hij –bij De Naald in Apeldoorn– het eerste exemplaar aan demissionair minister Ank Bijleveld van Defensie.

Schipholbrand

Het boek gaat over de impact die de aanslag op Koninginnedag 2009 en andere heftige incidenten op hem hebben als hulpverlener. Want Ishaak maakt als marechaussee ook de brand in een cellencomplex op Schiphol (2005) mee die elf mensen het leven kost en is bij de crash met een Boeing 737 van Turkish Airlines in februari 2009 waarbij 9 van de 135 inzittenden de dood vinden. ‘Apeldoorn’ is achteraf gezien de druppel die de emotionele emmer doet overlopen. „Ik had niet door dat ik aan het veranderen was, maar mijn omgeving wel. Mijn uniform beschermt en geeft kracht, zorgt voor discipline. Als handhaver van de wet heb je de controle. Maar wij hulpverleners zijn ook papa of echtgenoot. We zijn kwetsbaar zodra het pak uitgaat.” De gebeurtenissen zijn voor Ishaak „littekens, die onzichtbaar zijn onder het uniform.” Ook kleinere, minder opvallende zaken spelen een rol. „Elk incident, groot of klein, gebeurt ten minste twee keer. De eerste keer, in het moment, handel je ernaar. Het uniform stuurt de handelingen en beschermt de emoties. De tweede keer verwerk je de indrukken die niet altijd bewust in jou onder het uniform zijn gekropen.”